Gazze soykırımına son verme süreci, sonunda ABD tarafından başlatıldı. İsrail ve Hamas bir ateşkeste anlaştı. Başkan Trump’ın kişisel gözetimini öngören anlaşma 10 Ekim 2025’te yürürlüğe girdi. Bu anlaşma 17 Kasım’da da BM Güvenlik Konseyi’nin (BMGK) kararlaştırdığı ateşkes tarafından da onaylandı.

Son seksen yıl boyunca BM, uluslararası hukukun ana kaynağını oluşturdu. En yetkili organınca onaylanması Ateşkes Anlaşması’nı geçerli bir uluslararası hukuk belgesi konumuna getirmektedir. Ne var ki, onaylanan belge biçim ve içerik bakımından arızalıdır.

Ateşkes Anlaşması iki farklı belgenin üst üste eklenmesinden oluşmaktadır. “Arızalar” büyük ölçüde bu durumdan kaynaklanıyor. 20 maddelik ilk belge Başkan Donald J.Trump’ın Gazze Çatışmasına Son Verecek Kapsamlı Plan başlığı taşıyor. İkincisi ise BMGK’nin 17 Kasım tarihli kararıdır. Kararın ilk maddesi Trump Planı’nı onaylamaktadır1 ve bir Ek2 olarak da içerdikten sonra ayrıntılara geçmektedir. Bu iki belgenin eş-zamanlı olarak yürürlüğe girmesi çeşitli sorunlar yarattı.

En başta patlak veren sorunların odağında İsrail birliklerinin denetimi altında yürürlüğe giren ateşkesin gelişimini de belirleyen “Sarı Hat nerededir? Nasıl Çizildi?” soruları yer alıyor.

Bu iki soruya odaklanmak bile bugünkü problemlere ve BMGK kararının yetersizliğine ışık tutacaktır.

“Sarı Hat” ifadesi, ateşkes süresince Gazzeli’lerin hareket alanlarını belirleyen bir fiili sınır anlamında kullanılıyor. İzinsiz geçişler silahla önlenmektedir. Gazze Ateşkesi’ni oluşturan iki belgede de bu ifade yer almıyor. Buna karşılık “ayrım çizgisi” anlamında hat (“line”) sözcüğü sadece Trump’ın ürettiği Kapsamlı Plan’daki 3’ncü maddede yer alıyor.

Bu maddeye göre İsrail ve Hamas, anlaşma önerisini kabul ettikten sonra çatışmalara derhal son verecektir ve “tutsakların ve rehinlerin değişimini sağlamak amacıyla Israil güçleri Gazze Şeridi içinde önceden belirlenmiş hat üzerine çekilecektir.”3 BMGK’nin Ateşkes Kararı, Trump belgesini açıkça benimsediği için buradaki hat (“ayrım çizgisi” anlayışı) dolaylı olarak orada da geçerlidir.

Ateşkes........

© soL