EDİP GÖKER'İN KALEMİNDEN GİRESUN'DA MEŞRUTİYET YILLARI (VI)

Bu hafta Meşrutiyet yıllarının Giresun'una ışık tutan hatıratın; on, onbir ve onikinci bölümlerini okuyacaksınız. Edip Bey'in bu bölümlerde Acente Hüseyin Efendi, Giresun Gümrüğü ve Dizdarzade Ali Atıf Bey hakkında verdiği önemli bilgiler yine 76 yıl önce 1947 yılında Yeşilgiresun Gazetemizde yayınlanmıştır.
Bu bölümde adı sıkça anılan Ali Atıf Bey Voyvoda beylerinin idaresinin son beylerinden Dizdarzade Ahmet Bey'in oğlu olup; Giresun eski belediye başkanı ve milletvekili Eşref Dizdar'ın ağabeyidir. Giresun Şebinkarahisar tren hattı konusunda büyük uğraşlar verdiği ve Giresun'da çok sevildiği anlatılmaktadır.
On yıl kadar önceydi. Bir müzayede şirketinde satışa sunulan Giresun eşrafından Dizdarzade Rıza Bey' adında bir şahsın Fatsa'da vefatı ile iki kız çocuğuna vasi atanması konulu Osmanlı dönemi mahkeme kararı (hüccet) almıştım.
Hüccette kısaca “Aslen Giresun ahalisinden olup; uzun yıllardan beri Canik Sancağı'na mülhak Fatsa kazasında ikamet eylemekte iken, sekiz ay önce vefat eden Dizdarzâde Rıza beyin küçük kızlarına Mahzar Bey'in vasi tayin edilmesi.” ifadeleri yer alıyordu. Tarihi ise 07 Kasım 1919 idi.
Giresun eski belediye başkanı ve milletvekili Eşref Dizdar'ın da İttihat ve Terakki Cemiyeti üyesi olduğu ve Fatsa ile ailevi ilişkilerinin bulunduğu bilinmektedir. Bu vesile ile Rıza Bey'inde Eşref ve Ali Atıf Bey'lerin kardeşleri olma ihtimali yüksektir.
Kısa da olsa, Acente Hüseyin Efendi, Giresun Gümrüğü ve Dizdarzade Ali Atıf Bey konusunda bizleri aydınlatan hatırat arzu ederdim ki daha uzun sürsün. Ancak 1946 ve 1948 yıllarını içeren gazete arşivini taramama rağmen Edip Bey'in başka bir yazısını bulamadım. Bizlere yüzon yıl öncesinden haberler veren Edip Bey'in hayatı hakkında da çok fazla bilgiye ulaşamadım. Yine de hatıratını tozlu raflardaki sararmış gazete ciltlerinden bularak sizlere ulaştırmaktan son derece mutluyum. Kendisini rahmetle anıyorum.
Onuncu Bölüm:
“Giresun'da Gümrük teşkilatı Rumi 1275 tarihinde kurulmuştur. Ticareti nakliye ekseriya yelkenli gemilerle yapıldığı için bu gemiler Demirkapu limanına demirlerdi. Eşyalar oradan kayıklarla çarşıya getirilirdi. Gümrük Dairesi, Kellecinin Hanı'nda........

© Yeşilgiresun