menu_open Columnists
We use cookies to provide some features and experiences in QOSHE

More information  .  Close

Gaflet, cehalet, dalalet

11 1
03.11.2025

Kafanızı yukarı kaldırıp baktığınızda, her şeyin, şu an üstüne bastığınız dünyanın etrafında döndüğünü kolaylıkla görebilirsiniz. Uzaklığını hayal bile edemeyeceğiniz, kimisi diğerinden daha parlak, bazısı arada bir göz kırpan, sayılarını bilmenin bile neredeyse imkansız olduğu, güneş de dahil tüm yıldızlar ve onların oluşturduğu evren, bu kutsanmış gezegenin etrafında sonsuz bir dönüş halindedir.

Bu düşüncenin tersi, M.Ö. 400’lerden başlayıp birden çok filozof tarafından birbirine benzer teorilerle ifade edilmeye çalışılmış olsa da; yedi temel prensip içeren “Commentariolus / Yorumlar (1514)” başlıklı ön çalışması ve 1532 yılı civarında ana hatlarını tamamlayıp, öldüğü yıl olan 1543’te yayınladığı “De revolutionibus orbium coelestium / Gök kürelerinin dönüşleri hakkında” başlıklı ana teorisi ile en belirgin itirazı Nikolas Kopernik ortaya koymuştur. Yüzyıllardır kabul edilen, sıkı sıkıya benimsenmekle kalmayıp dini yorumlarla da koruma altına alınmaya çalışılmış, teori olmaktan çok bir gerçeklik olarak kabul edilen “dünya evrenin merkezidir” düşüncesi Kopernik’in teorisi ile sarsılmıştır.

Asıl gürültü ise, icat ettiği teleskop ile gözlem ve izleme yapan, Kopernik’in varisleri arasında sayılan, İtalyan Galileo Galilei tarafından yürütülen çalışma ve yayınlanan eserleri sonucunda kopmuştur. Pek çok eser bırakan Galilei “modern fiziğin babası” olarak anılsa da “dünya merkezli evren” düşüncesine karşılık savunduğu “güneş merkezli evren” teorisini ile tanınır. Öyle ki bu sebeple Roma Engizisyonu tarafından yargılanıp “fikirlerinden vazgeçmesi, buna dair görüşlerini yazmaması” istenmesine rağmen yine de sonunda dayanamayıp “E pur si muove / Ama yine de dönüyor” dediği rivayet edilir. Özellikle astronomi ve fizik başta olmak üzere birçok bilim alanında eser, icat, formül ve teoriler ortaya koymasına rağmen, savunduğu düşüncesi sebebiyle mahkeme tarafından ömrünün sonuna kadar ev hapsi ile cezalandırılmıştır.

Elbette bugün; evrene, galaksilere, yıldızlara, güneşe, gezegenlere, dünyaya ve canlılara ilişkin bilgilerimiz o zamankinden farklı ve fazla olsa da her zaman yinelemekte ve hatırlamakta fayda olduğu üzere: “Bugün bildiğimiz her şey dün ve öncesinde bildiklerimizin bir toplamı ve sonucudur.” Her gün, bir önceki gün bildiğimizi kanıtlayacak ya da........

© İz Gazete