Muhtemelen kahramanları çıkartırsak târih bilgimiz adına pek bir şey kalmaz. Dönemlerin, başarıların, zaferlerin, keşiflerin, icatların bir kişi merkezine toplanmasıyla kahramanlar ortaya çıkıyor. Peki tek bir kişi. Târihsel süreçteki bir döneme nasıl damgasını vurabilir; tek bir kişi nasıl zafer kazanabilir; tek bir kişi daha önce gidilmeyen yerlere gidip nasıl keşifler yapabilir; tek bir kişi hiçbir önceki birikimi kullanmadan tamâmen kendi edinimleriyle nasıl icat yapabilir?

Maalesef bu sorulara onca kahramanın tekilliğini savunacak cevaplar veremiyoruz. Elbette bir zafer anıtında ordudaki her bir askerin yeri yoktur. Ama ordudaki askerler, ekipteki elemanlar, takım arkadaşları neden önemsenmiyor? Bu önemsemeyişin en büyük bedelini o kahramanlardan sonra gelen nesiller ödüyor.

Başarı her ne konuda olursa olsun, kahramanın şahsına yüklendiğinde, o kişiyi kahraman yapan süreç, o kişiyi kahraman yapan özellikler, yaşadığı zorluklar, sorunlarla baş etme yöntemleri, olaylara bakış
açısı ve benzeri birçok ayrıntı ve gerekli bilgi gözden kaçırılıyor. Böylece o kahraman sâdece târihte dondurulmuş bir karakter hâline getiriliyor ve onu örnek almamız, “o olsaydı ne yapardı” dememiz engelleniyor. Bu yüzden sekiz yüz yıl sonra hâlâ Mevlânâ’nın “yeni şeyler söylemez lâzım cancağızım” sözünü tekrarlıyoruz ama yeni şeyler söyleyemiyoruz. Belki 21. Yüzyılın Mevlânâların engel oluyoruz.

Kahramanların heykellerini dikiyoruz, resimlerini asıyoruz, imzâlarını ya da tuğralarını vücûdumuza dövme yaptırıyoruz, arabamıza çıkartma olarak yapıştırıyoruz, bardaklara resimlerini, sözlerini yazıyoruz. Ama bir kahramanı buzdolabı magneti hâline getirmek bize ne kazandırır ki!

Mârifet sâdece kahramanlarda olsaydı şunu düşünmeliyiz: Fâtih’ten önceki komutanların Fâtih’ten nesi eksikti? Süleymâniye ve Selimiye için sâdece Mimar Sinan yeterli olsaydı, Mimar Sinan’ın dönemindeki devletin ekonomik ve siyasal gücü, taş ve demir işçileri, Mimar........

© Gazete Damga