menu_open Columnists
We use cookies to provide some features and experiences in QOSHE

More information  .  Close

Temel çelişkinin demokrasi yoluyla aşılması üzerine

18 10
16.12.2025

MEHKET TAŞ / LONDRA – TEMEL ÇELİŞKİNİN DEMOKRASİ YOLUYLA AŞILMASI ÜZERİNE

Doğan Göçmen’in Diyalektik Eleştirisine Yanıt

Doğan Göçmen, Abdullah Öcalan’ın “paradigma değişimi” olarak adlandırılan yaklaşımını eleştirirken, görünürde diyalektiği savunmakta; ancak bu savunuyu tarihsel, sosyolojik ve siyasal deneyimlerden büyük ölçüde kopuk bir biçimde sürdürmektedir. Bu nedenle eleştirisi, Öcalan’ın teorik sınırlılıklarını aşan bir açıklık üretmek yerine, kendisi yeni bir kavramsal körlük alanı yaratmaktadır.

Tarihsel Körlük: Burjuvazi ve Proletarya Aynı Mı Kaldı?

Göçmen’in temel hatalarından biri, burjuvazi ve proletarya kategorilerini neredeyse 19. yüzyıl ortasının saf biçimleriyle ele almasıdır. Oysa bugün:

Burjuvazi tekelci, finansallaşmış ve oligarşik bir nitelik kazanırken proletarya ise yalnızca üretim sürecinde değil, kültürel, ideolojik ve kimliksel düzlemlerde de parçalanmış ve dönüşmüştür.

Sınıf çelişkisi hâlâ merkezîdir; ancak artık sadece ekonomik düzlemde değil, etnisite, cinsiyet, kültür, ekoloji ve siyasal yurttaşlık alanlarıyla iç içe geçmiş çok katmanlı bir yapıdadır. Bu dönüşümü dikkate almayan bir diyalektik savunusu, ister istemez soyut ve dogmatik kalır.

Marksizm, yalnızca felsefi bir sistem değil; ekonomi politik, sosyoloji, tarih ve siyaset bilimini birlikte kullanmayı gerektiren çok disiplinli bir yöntemdir. Göçmen’in eleştirisi bu bütünlüğü taşımamaktadır.

Tarihsel Deneyimlerin İnkârı: Çelişki “Çözüldü” mü?

Göçmen’in metninde dikkat çeken bir başka eksiklik, 20. yüzyıl devrim deneyimlerinin başarısızlıklarının ciddi bir çözümlemeye tabi tutulmamasıdır.

Sınıf çelişkisinin devlet eliyle “çözülmesi” fikri: Marx’tan çok, onu ilk........

© Açık Gazete