Diğer

05 Ocak 2024

Rusya ile Ukrayna arasında aylardır gerçekleştirilemeyen esir takası, sonunda 4 Ocak sabaha karşı yapıldı. Takasla 248 Rus askeri ve 224 Ukraynalı asker ile 6 sivil serbest bırakıldı. Böylece 478 kişi evlerine dönme şansına kavuştu.

Taraflar, esir değişimin Birleşik Arap Emirlikleri'nin (BAE) arabuluculuğu ile mümkün olduğunu vurguladı. Bu değişim, savaşın 24 Şubat 2022'de başlaması sonrasında düzenlenen en büyük esir takası oldu. Son takas 7 Ağustos 2023'te yapılmıştı.

Takasın ayrıntıları ve neden bu kadar uzun sürede organize edildiği üzerine birkaç kaynak ve medya taraması üzerinden yaptığım araştırmada, konunun Türkiye'yi de, daha doğrusu Türkiye'nin Rusya ve belki Ukrayna ile ilişkilerini de ilgilendirdiği sonucuna vardım. Ünlü Rus siyasi analisti Sergey Markov bu esir takasının "eşi görülmemiş bir örnek" olduğunu ve "173'e 173 esir" şemasının dışında "ayrıca 75 Rus esir"in de takasa dâhil edildiğine dikkat çekti.

Markov'un Telegram hesabından yaptığı paylaşımın içeriği, ertesi gün başka kaynaklar tarafından da gündeme getirildi. Bu 75 Rus esir neden "fazladan" Rusya tarafına teslim edilmişti? Bunun açıklaması, Eylül 2022'de Türkiye ve Suudi Arabistan'ın arabuluculuğunda yapılan bir başka esir takası çerçevesinde, savaşın sonuna kadar Türkiye'de kalmaları için yollanan beş Azov taburu komutanıyla ilgiliydi.

Geçen yıl genel olarak olumlu bir havada seyreden Türkiye-Rusya ilişkileri iki kez sarsıntı geçirmişti. Her ikisinde de kuşku ve güvensizliğini belli eden taraf Kremlin'di. İlkinde, cumhurbaşkanlığı seçimleri sonrasında ve yeni hükümetin kurulmasıyla "Erdoğan acaba artık Rusya'dan uzaklaşıp Batı'ya mı yöneliyor?" sorusu Moskova'da sıkça sorulmaya başlamış, yeni hükümetteki "Batı yanlısı bakanlar" sorgulanmıştı. İkincisi, Ukrayna Devlet Başkanı Zelenski'nin 7 Temmuz'da İstanbul'a gelmesiyle ortaya çıkan sorunlardı. Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın "Ukrayna'nın NATO üyeliğini hak ettiği" tarzında bazı (NATO patronu ABD tarafından bile telaffuz edilmeyen) açıklamaları Kremlin'in hoşuna gitmedi. Ama Rusya lideri Putin'i en çok kızdıran şey, beş Azov komutanının Moskova ile hiçbir istişare olmadan Zelenski'ye teslim edilmesi ve Ukrayna'ya yollanmasıydı. Bu konu Rus medyasında sert yorumlara yol açtı ve Ankara-Moskova hattında soğukluk yarattı. Liderler arasında düzenlenen 4 Eylül Soçi zirvesi bu soğukluğu bir ölçüde giderdi. Ama Azov komutanları Ukrayna'nın elinde kalmaya devam ediyor ve Rusya yönetimi, bu durumun yalnızca Ukrayna'nın değil Türkiye'nin de sorumluluğunda olduğunu hatırlıyordu.

Rus medyasında, taraflar arasında aylardır esir takası yapılamamasının, bu konu (Azov komutanları) ile ilgili olduğu iddialarına da rastladım. Hatta mesele öylesine zor bir aşamaya gelmişti ki, Türkiye ve Ukrayna'ya özel ilgisi olduğu bilinen Rus milyarder Roman........

© T24