Diğer

16 Aralık 2025

Liminal, Pierre Huyghe

Yüzü olmayan bir kadın, rüyalarımızın alacakaranlığındaki bir zaman aralığında dünyaya ait olmayan bir kraterin yüzeyinde sürünüyor. Ara sıra duraksıyor, elini boşluktaki yüzüne götürüyor ve göğe bakıyor. Ancak izlediğimiz, kaydedilmiş bir performansın tekrarı değil. Pierre Huyghe’in 'Liminal' adını verdiği gerçek zamanlı bir simülasyon. Şeffaf bir ekranın ardında, çevresindeki ısıdan, ışıktan ve hareketten beslenerek her an yeniden doğan, yapay zekâ destekli algoritmik bir avatar.

2001 yılından beri projelerini ve üretimlerini büyük bir merakla takip ettiğim Huyghe’in 2024 Venedik Bienali’ndeki sergisi Liminal’i yerinde göremedim ama neredeyse hakkında yazılan her şeyi okudum.

Ocak ayında Berlin Berghain’da açılacak sergisini ise kaçırmaya hiç niyetim yok.

Bir avatara yüz vermek, onu bir özneye sabitlemektir. Ona bir kimlik yüklersiniz. Huyghe bunu bilerek reddeder. İçi boş figür, izleyiciden empati talep etmeyen kendi kendine yeten kapalı bir döngüdür.

Huyghe, avatarın yüzünü silerek insani bir kimlikten ve duygusal bağdan mahrum bırakır. Liminal, insana dair olmayan bir zekanın tezahürüdür. Biyolojik canlı değil, bir veri yığınıdır. Sanatçı, izleyicinin figürle empati kurmasını engeller ve bizi, biyolojik olmayan, tamamlanmamış ve sürekli oluş halindeki bu dijital varoluşun tekinsizliğiyle baş başa bırakır.

Evrimini tamamlamamış bu varlığın dijital bir arafta kalması bir olasılıklar sahasına işaret eder. Eğer bir yüzü olsaydı, kimliği belirlenmiş ve bitmiş olurdu. Yüzünün boş olması onun her an her şeye dönüşebileceği anlamına gelir.

Figürün hareketleri ve kameraya bakışı, salondaki ışık, ses ya da insanların konm bilgisi gibi çevresel sinyaller doğrultusunda yapay zeka (AI) bileşeniyle şekillenir. Ziyaretçilerin mekandaki varlığına ve tepkilerine göre değişkenlik gösteren boş bir kabuk gibi.

Böylece izleyici, önceden tanımlanmış bir karaktere değil, o anki etkileşimle her seferinde kendini yeniden kurgulayan bir filme........

© T24