Atomik/parçacı değil de bütüncül bakış açısı ve sistematik bir düşünce ile Kur’an’ı anlamaya çalıştığımızda, onda İslâmî hayat için öngörülen kuralların, barışta ve savaşta olmak üzere iki farklı alana yönelik olduğu, fakat bu kurallardan önemli bir bölümünün hem barışta, hem de savaşta; bazılarının ise sadece savaşta uygulanmasına izin verildiği görülüyor. Bundaki amacında insan hayatını, malını, neslini, aklını ve dinini korumak olduğu anlaşılıyor.

Nitekim “Bir insanın diğer bir insanı öldürmesinin çok kötü bir iş olmasından dolayı Biz İsrailoğullarına şöyle emrettik: “Kim bir insanı, öldürülen bir kimseye karşılık olmaksızın ya da yeryüzünde bir bozgunculuğu önlemek maksadı dışında öldürürse, bütün insanları öldürmüş gibi olur. Kim de bir insanın hayatını korur ve kurtarırsa bütün insanlara hayat vermiş gibi olur.” Elçilerimiz onlara (zulmün, isyan etmenin ve insan öldürmenin kötülüğü hakkında) pek çok delil getirdiler. Fakat onların çoğu bundan sonra da yeryüzünde taşkınlık etmeye, insan öldürmeye devam etmiştir”[1] ayetinin, insan hayatını korumaya yönelik olduğu ve bunu hedeflediği biliniyor.

Bu sözü ile “Yüce Allah, gerek İslâm’da gerekse İslâm’dan önceki ilâhî dinlerde insan hayatının kutsal olduğunu bildirmiş, bu sebeple bir canı korumayı bütün insanlığı korumak kadar üstün bir fazilet saymış; bir cana kıymayı da bütün insanları öldürmek kadar büyük bir cinayet olarak değerlendirmiştir. Çünkü bir insan, türünü temsil eder ve insanlar birbirine eşittir. Bir insanın haksız yere öldürülmesi toplumda öldürme olaylarının yayılmasına, insanların birbirine düşmesine ve toplum düzeninin bozulmasına yol açar. Hukukî bir gerekçe bulunmaksızın bir başkasının canına kıyan kimse, yalnızca o kişiye haksızlık etmiş olmaz, aynı zamanda insan hayatının kutsallığına inanmadığını ve başkalarına karşı hiçbir merhamet duygusu taşımadığını da göstermiş olur.”[2]

Ayetin bu hükmü, barış ortamında geçerlidir, savaş ortamında değil. Zira savaş ortamında öldürme ve ölme harbin tabiî bir sonucudur. Bu nedenle barışta hiçbir kimse, bir başkasını asla öldüremez, öldürenler de hukukun bir gereği olarak devlet tarafından cezalandırılır ve cezanın şekli de İslâm hukukunda açıkça belirtilmiştir. Ancak İslam, Müslümanlardan bazı kurallarının barışta olduğu gibi savaşta da aynen uygulanmasını istemiştir. Bunlardan en önemlisi de helal ve haramların azamî ölçüde dikkate alınması ve uygulanması ilkesidir. Bu nedenledir ki İslâm, savaşa bizzat iştirak etmeyen ve katkıda bulunmayan kadınların, çocukların, özürlülerin, hastaların, yaşlıların, mâbedlerde inzivaya çekilmiş din adamlarının, kendi işlerini yürütmekte olan çiftçilerin, işçi ve iş adamlarının öldürülmesini; mallarının yağmalanmasını, bazı özel durumlar hariç bitki örtüsünün tahrip edilmesini, rehinelerin öldürülmesini; ölülerinin yakılmasını ve cesetlerinin üzerinde tahribat yapılmasını; düşman tarafının kadınlarına tecavüz edilmesini ve onlarla gayri meşrû ilişkide bulunulmasını yasaklamıştır. [3] Aşıkpaşaoğlu Tarihi’nde verilen şu bilgi, buna bir örnektir:

“Orhan Gazi, Yenişehir kapısından girdi. Kapının iç yanında bir bahçe vardı. İkilös derler. Gayet güzel bir yerdir. Orhan Gazi’yi doğru o bahçeye ilettiler. Bu şehrin kâfirleri karşıladılar. Sanki padişahları ölmüş de oğlunu tahta geçirir gibi oldu. Bilhassa........

© Mir'at Haber