Στένεψαν οι προεκλογικοί καιροί, και οι συνόψεις ερευνών, οι καρποί προκριματικών έφεραν ξανά στην επιφάνεια το γνωστό θέμα: άνοδος του αυταρχισμού και της Ακροδεξιάς. Του τόσο γνώριμου πλέον και μαζί τόσο ξένου με τη 70ετή δυτική κατάκτηση διδύμου. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Εξωτερικών Σχέσεων ερεύνησε και είδε ότι σε εννέα από τις 27 χώρες της Ε.Ε. (Γαλλία, Αυστρία, Τσεχία, Βέλγιο, Ιταλία, Ουγγαρία, Πολωνία, Σλοβακία, Ολλανδία) ένα ακροδεξιό κόμμα προβλέπεται να αναδειχθεί στις ευρωεκλογές πρώτο· δεύτερο ή τρίτο, σε άλλες εννέα (Γερμανία, Βουλγαρία, Ισπανία, Πορτογαλία, Σουηδία, Φινλανδία, Εσθονία, Λετονία, Ρουμανία). Και αν οι ακροδεξιοί βουλευτές συνασπιστούν με τους συντηρητικούς/ευρωσκεπτικιστές, θα αποτελούν στο Ευρωκοινοβούλιο την πλειοψηφία. Η σκέψη αίφνης παγιδεύεται σε ένα μολυβένιο παρελθοντικό σύμπαν που απειλεί να υποσκάψει τα θεμέλια και τις γεωμετρίες της ύπαρξής μας. Την ίδια στιγμή, στις ΗΠΑ, τα όλο και πιο σταθερά βήματα του Τραμπ προς το χρίσμα και τη διεκδίκηση της εξουσίας μετά τις δύο προκριματικές νίκες του επαναφέρουν το ερώτημα, γιατί τόσοι ψηφοφόροι επιλέγουν έναν αυταρχικό ηγέτη, με τις αυθαιρεσίες, τις φρικωδίες, τις φλόγες, τις παραφροσύνες του; Γιατί προκρίνουν τον παρανοϊκό, επικίνδυνο Ντόναλντ Τραμπ ή τον εθνικολαϊκιστή Γκερτ Βίλντερς με τον εμπρηστικό ρατσιστικό λόγο, έναν Βίκτορ Ορμπαν, τη Μαρίν Λεπέν, τη Τζόρτζια Μελόνι, γιατί αναδεικνύουν υπερεθνικιστές αντιισλαμιστές όπως ο Αυστριακός Χόφερ, η Γερμανίδα Βάιντελ, ο Ισπανός Αμπασκάλ, ο Φινλανδός Σόινι, ο Σουηδός Ακεσον; Τι συσπειρώνει τον κόσμο σε ακροδεξιά μορφώματα; Τι κάνει τόσο ανθεκτικό τον Πούτιν, τον Ερντογάν, τον Μόντι;
Είναι η αβεβαιότητα που γεννάει την ανάγκη να αρπαχτούν από έναν άκαμπτο, σκληρό, κυρίαρχο ηγέτη; Είναι οι κρίσεις, οι πόλεμοι, το κλίμα, το μεταναστευτικό, το ενεργειακό, η ακρίβεια, η σύγχυση των αξιών και των πεποιθήσεων, η ασταθής ισορροπία της μετάβασης, η ταλάντευση ανάμεσα στη νεύρωση και τη βαρβαρότητα, οι διαρρηγμένες ταυτότητες που ροκανίζουν την πίστη στην αποτελεσματικότητα της δημοκρατίας; Μελέτη του London Business School, που εξέτασε τις επιλογές 140.000 ανθρώπων σε 69 χώρες τις τελευταίες δύο δεκαετίες, έδειξε ότι όσο βαθύτερη είναι η οικονομική ανασφάλεια, όσο εντονότερο το αίσθημα της απώλειας του ελέγχου της ζωής, τόσο συχνότερα οι άνθρωποι τείνουν να προτιμούν σκληροτράχηλους, αποφασιστικούς ηγέτες, ακόμη κι αν είναι αμφιλεγόμενοι, αν αψηφούν τους συνταγματικούς κανόνες, την ηθική, τους θεσμούς που διασφαλίζουν τις στοιχειώδεις ελευθερίες. Το ζύγι γέρνει σε εκείνον που πετυχαίνει με κάθε τίμημα τους στόχους του έναντι του άξιου σεβασμού και θαυμασμού καλλιεργημένου φιλελεύθερου, ο οποίος όμως αδυνατεί να πάρει γρήγορες αποφάσεις, να τοποθετήσει τα συμφέροντα της ομάδας του πάνω από εκείνα των άλλων.
Σε τι οφείλεται η δημοφιλία ενός αυταρχικού ηγέτη με ροπή στην αυθαιρεσία, την εξαλλότητα, την πολιτική ακαμψία;
Είναι, δηλαδή, και ο ανίσχυρος αντίθετος πόλος που στέρεψε από λύσεις και αφηγήματα και άφησε να δημιουργηθεί ένα αβυσσαλέο κενό; Η απουσία μιας ισχυρής εναλλακτικής; Ισως είναι και το νέο ακροδεξιό προσωπείο. Οι λαϊκιστές του φαιού άκρου χτυπούν μια στο καρφί και μια στο πέταλο, μεταπηδούν εύκολα από τη χύδην επιθετικότητα στην πλαστή μειλιχιότητα του μετριοπαθούς, έχοντας εξασκηθεί συστηματικά σε αυτόν τον ρόλο. Δεν μοιάζουν με τέρατα που επιδίδονται σε μαζικές δολοφονίες, κι ας έχουν δια-πράξει οι φανατικοί τους μερικές. Υπόσχονται οχυρά ενάντια σε απειλές και κινδύνους, φύλαξη της πατρίδας, θρησκείας, οικογένειας από τους πολυποίκιλους εχθρούς· προσφέρουν ασπίδα και ταυτότητα. Κι όσο η επιρροή τους πλαταίνει, τόσο το πολιτικό σύστημα μετατοπίζεται δεξιότερα. Σε χώρες με μακροχρόνιες δημοκρατίες, ταχύρρυθμους πολιτισμούς και συνεχώς ανανεούμενα πεδία, ακραίες δυνάμεις εκμεταλλεύονται δομικές και πρόσκαιρες αδυναμίες για να σαλπίσουν αιμοσταγή δόγματα, να προωθήσουν, αντλώντας υλικό από το απτό, το βιωμένο (π.χ. εγκληματικότητα), τη μισαλλοδοξία και τη βία. Την ξενοφοβία και τον ρατσισμό, την ισλαμοφοβία και τον αντισημιτισμό, τον μιλιταρισμό, την περιφρόνηση της αστικής δημοκρατίας, τον μισογυνισμό, την απέχθεια για το διαφορετικό, τον σκεπτικισμό για το κλίμα, τη συνωμοσιολογία. Να συνθλίψουν τη δύσκολη στιγμή με βαριά σκοτεινά φορτία.
Ανάχωμα; Οι βαθιά ριζωμένες στην Ευρώπη φιλελεύθερες αξίες, το μακροχρόνιο φροντιστήριο στη διαπραγμάτευση, την αλληλεπίδραση, τη συνεργασία. Θα αντέξει η αντηρίδα τη ρευστότητα, τα θερμά μέτωπα, τις αρνήσεις, τα μπουρλότα, τα μίση;
Κλίνατε επί… ακροδεξιά
4
0
28.01.2024
Στένεψαν οι προεκλογικοί καιροί, και οι συνόψεις ερευνών, οι καρποί προκριματικών έφεραν ξανά στην επιφάνεια το γνωστό θέμα: άνοδος του αυταρχισμού και της Ακροδεξιάς. Του τόσο γνώριμου πλέον και μαζί τόσο ξένου με τη 70ετή δυτική κατάκτηση διδύμου. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Εξωτερικών Σχέσεων ερεύνησε και είδε ότι σε εννέα από τις 27 χώρες της Ε.Ε. (Γαλλία, Αυστρία, Τσεχία, Βέλγιο, Ιταλία, Ουγγαρία, Πολωνία, Σλοβακία, Ολλανδία) ένα ακροδεξιό κόμμα προβλέπεται να αναδειχθεί στις ευρωεκλογές πρώτο· δεύτερο ή τρίτο, σε άλλες εννέα (Γερμανία, Βουλγαρία, Ισπανία, Πορτογαλία, Σουηδία, Φινλανδία, Εσθονία, Λετονία, Ρουμανία). Και αν οι ακροδεξιοί βουλευτές συνασπιστούν με τους συντηρητικούς/ευρωσκεπτικιστές, θα αποτελούν στο Ευρωκοινοβούλιο την πλειοψηφία. Η σκέψη αίφνης παγιδεύεται σε ένα μολυβένιο παρελθοντικό σύμπαν που απειλεί να υποσκάψει τα θεμέλια και τις γεωμετρίες της ύπαρξής μας. Την ίδια στιγμή, στις ΗΠΑ, τα όλο και πιο σταθερά βήματα του Τραμπ προς το χρίσμα και τη διεκδίκηση της εξουσίας μετά τις δύο προκριματικές νίκες του επαναφέρουν το ερώτημα, γιατί τόσοι ψηφοφόροι επιλέγουν έναν αυταρχικό ηγέτη, με........
© Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
visit website
login
who are we?
contact us
qosheapp
Toi Staff
Gideon Levy
Belen Fernandez
Mort Laitner
Rami G Khouri
Ali Fathollah-Nejad
Nikkei Editorial
