ABD’den 23 milyar dolara lınacak paketin içinde 40 yeni uçağın yanı sıra Türkiye’nin mevcut F-16’larından 79’u da F-16V modeline yükseltilmiş olacak. F-16V’lerin Türkiye’nin hava gücüne kalıcı çözüm değil. MMU, dron ve hava savunma füzeleri projelerinin kesintiye uğramaması gerekiyor. (Foto: MSB)

24 Şubat 2022’de Rusya’nın Ukrayna’ya karşı başlattığı ikinci saldırı dalgasından yaklaşık dört ay önce Ekim 2021’de Türkiye, 4.5 nesil yeteneklerine sahip 40 adet F16 Viper (F-16V) savaş uçağı ile Türk Hava Kuvvetleri’nin envanterindeki 79 F-16 uçağını güncelleyecek modernizasyon kitlerini satın almak üzere ABD’ye başvurdu. ABD Kongresindeki 15 günlük sessizlik süresinin itiraz gelmeden dolmasıyla bu satışa dair süreç başlamış sayılıyor.
Halen yönetimde bulunan çevrelerin bizzat kendilerinin benimsediği ölçütleri hiçe sayarak 2017’de Rusya’dan hazır satın alım olarak S-400 füze savunma bataryaları tedarik etmeye karar vermeleri ertesinde Türkiye-ABD ilişkilerinde patlak veren ciddi krizin çözüme kavuşmadığı bir dönemde ABD’ye yapılan bu başvuru dikkat çeken bir süreci tetikledi.
Süreç, Rusya’nın Ukrayna’ya başlattığı saldırı nedeniyle küresel düzenin altüst olduğu, Avrupa-Atlantik güvenliğinin konvansiyonel bir tehditle karşı karşıya kaldığı, ABD-Çin çekişmesinin yeni boyutlar kazanmasına paralel olarak küresel çapta jeopolitik ve jeostratejik rekabetin tavan yaptığı bir girdaba sürüklendi. Güçler mücadelesinin ön plana çıktığı bu dönemde 7 Ekim 2023’de Hamas’ın İsrail’de gerçekleştirdiği saldırı ertesinde Ortadoğu’daki dengeler de kökünden sarsıldı. İsrail-Filistin çatışması hem bölgesel hem küresel etkileriyle dünya gündeminin ön sıralarına yerleşti.

2014’ten günümüze baktığımızda Türkiye’nin bir yandan içinde konumlandığı Batı dünyası, diğer yandan yakın coğrafyasındaki ülkelerle ilişkilerinde kendini yalnızlığa sürükleyen bir rotaya saptığı görüldü. Bu rotanın acı faturası hem dış ve güvenlik politikasında hem sosyo-ekonomik ölçekte, gerekse kritik ve çağdaş savunma yetenekleri bağlamında karşımıza geldi.
NATO’nun dayandığı Atlantik ve Avrupa sütunlarındaki ülkelerle olan ilişkilerde ortaya çıkan dalgalı, iç politika önceliklerine dayalı ve denge gözetmeyen politikaların sonucunda 2030’lu yıllar geldiğinde uzun menzilli füze savunması ve 5. nesil muharip uçak gibi kimi stratejik yeteneklerde Türkiye aleyhine bir durumun tecelli etmesi riski doğdu.
Büyük vâveylâyla ve zafer havasıyla Rusya’dan hazır satın alınan S-400 füze savunma sistemi Türkiye’nin halihazırda en gelişmiş 5. nesil savaş uçağı olan F-35 konsorsiyumundan dışlanmasına, Trump döneminde ABD yaptırımlarına tabi tutulmasına, Avrupa savunma sanayi ile ilişkilerinin bozulmasına, NATO içindeki konumunun sarsılmasına ve programdan çıkarılmadan önce F-35’lerin üretim zincirinde yer alan savunma sanayimizin çok önemli gelir kaynaklarından mahrum kalmasına yol açtı.
Olası bir geniş çaplı savaşta benzer yeteneklere sahip ülkelerle birlikte ağ bazlı bütüncül bir mimaride müşterek harekât için kritik bir 5. nesil yetenek olan F-35’i, S-400 hazır alımı nedeniyle tedarik edemediğimiz gibi 2020 yılında test uçuşlarına başlaması öngörülen Millî Muharip Uçak (MMU) “Kaan”ın hizmete alınmasında da önemli bir gecikme ortaya çıkacağı çoktan anlaşıldı.

Türkiye’nin yaklaşık iki yıl süreyle terör bağlantılı haklı gerekçelerle İsveç’in NATO üyeliğini, kurumsal diplomatik yöntemler yerine hoparlör diplomasisiyle sürüncemede bırakması sadece ABD’yle olan ilişkilerde değil, diğer NATO üyesi ülkelerle olan bağlarında da sarsıntılara yol açtı. Sert söylemlere dayalı ve zigzaglara sahne olan İsveç’in NATO üyeliği sorunu, sonuçta ABD’den F-16V uçakları ve modernizasyon kitleri satın alınmasının ön koşulu haline dönüştü.
“İsveç sorunsalının” çözülmesi üzerine Biden yönetiminin Ocak 2024’ün son haftasında Kongre’ye neredeyse üç yıl aradan sonra satış onayı için başvuruda bulunması üzerine yeni bir süreç boy gösterdi.
Söz konusu satışın dikkat çeken bir özelliği ABD’nin eş zamanlı olarak Yunanistan’a 40 adet F-35 satışı için kapıyı aralaması oldu. Yunanistan için öngörülen bu satış üzerine Türkiye’de, Türkiye-Yunanistan arasındaki hava gücünün gelecekteki dengeleri bağlamında sayısız yorum ve analizler yapılmaya başlandı.
Türkiye’ye F-16V ve modernizasyon kitlerinin de içinde yer aldığı paketin satışına Biden yönetiminin karar vermesinin hemen ardından ABD Dışişleri Bakan Yardımcısı Victoria Nuland’ın Türkiye’yi ziyareti vesilesiyle basına verdiği beyanda, S-400 meselesi çözüme kavuştuğu takdirde ABD’nin, “Türkiye’yi F-35 ailesine geri almaktan memnuniyet duyacağını” belirtmesi, iki ülke arasında savunma ilişkileri alanında başlayan yeni sürecin merak uyandıran gelişmeleri arasına girdi. Bu beyanla S-400/F-35 bağlantısı kamuoyunun gündemine yeniden geldi.

2017’den bu yana Türkiye için yaşamsal önem arz eden kritik ihtilaflı meselelerin yanı sıra, Türkiye-ABD savunma ilişkilerini ters yüz eden S-400 hazır satın alımının doğurduğu olumsuz sonuçlar iki ülke arasında çözüm odaklı bir anlayışla ele alınmadıkça Türkiye’nin F-35 programına geri dönemeyeceği açıkça ortadayken, TSK’nın envantere aldığı “S-400 yeteneğinden” karşılıklı uzlaşıya dayalı olarak feragat etmeden F-35 konsorsiyumuna dönmeyi öngörenlerin hayal dünyası içinde bulundukları ve kendi hatalı tercihleri sonucunda ortaya çıkan bedel konusunda kamuoyunu yanıltmaya yöneldikleri görüldü. Bu bağlamda, sonuçlarını kestirmek pek de güç olmayan, TSK standartlarının dışındaki bir sistem olan S 400’e........

© yetkinreport.com