Diğer

09 Şubat 2024

ADIYAMAN

İhmallerde birlikte "ben geliyorum" diyen depremin üzerinden geçen bir yılda gelinen son tabloyu görmek amacıyla 6 Şubat'tan bu yana Adıyaman'dayım.

Küresel Gazeteciler Konseyi'nin (KGK) organize ettiği bir dizi anma etkinliği çerçevesinde geldiğim kentin sokaklarında epeyce zaman geçirdim. Adıyamanlılar'la konuştum. Dertlerini dinledim.

Kentin iki üst yöneticisi Vali Osman Varol ve Belediye Başkanı Süleyman Kılınç'la bizzat görüştüm.

Notlarımı, kentin son durumunu yansıtan fotoğraflar eşliğinde Büyüteç aracılığıyla aktarıyorum.

Kentin günlük yaşamından notlarla başlayım öncelikle.

Aradan geçen bir yıllık süreye rağmen, yerel halk henüz travmayı atlatabilmiş değil.

Depremin kentte yarattığı hasarın izleri, havalimanını merkeze bağlayan Atatürk Bulvarı'nın şehre giriş noktasıyla birlikte başlıyor.

Havalimanı yolu üzerindeki inşası tamamlanan TOKİ konutları göze çarpıyor hemen. Devamında inşası tamamlanan ancak açılışı deprem nedeniyle ertelenen Adıyaman Emniyet Müdürlüğü'nün yeni hizmet binası önüme çıkıyor. Binanın dış cephesinde ortaya çıkan ufak çaplı hasarların onarımı devam ediyor halen.

Aynı güzergahtan devam edince Saat Kulesi'ne kadar olan bölgede sağlı sollu inşaat alanları var. Adıyaman halkı, enkazı temizlendikten sonra inşaat başlatılan arsalarda kullanılan fore kazık makinelerinin yüksek sesleriyle güne başlıyor. Güçlü fore kazık makinesi seslerine, dozer ve kepçeler ile harç kamyonları ile hâlâ enkazlardan çıkarılan demirleri taşıyan ağır tonajlı kamyonların sesleri karışınca, insan kendisini değişik bir atmosferde hissediyor doğal olarak.

Ana caddelerdeki trafikteki ağır tonajlı araçlar, süratle giderken arkalarında depremin yarattığı ve halen ortadan kalkmayan toz bulutlarını peşlerine takıyor. Enkaz artığı veya beton taşıyan her kamyon, deprem ve sonrasında yaşananları her defasında hatırlatıyor, ister istemez.

Gerek ara sokaklarda gerekse ana caddelerde kimi arsalarda zemin etüdü yapan makineleri de görmek mümkün. Şehir içi trafiğinde günün her saatinde vızır vızır bu araçlar ve makineler.

Esentepe ya da İndere olarak bilinen kayalık bölgede TOKİ adeta yeni bir kent inşa ediyor.

Güçlü zemin yapısı nedeniyle tercih edilen ormanlık alanda başlatılan TOKİ inşaatlarında çok sayıda vinç ve çalışan iş başında.

Hak sahiplerine dağıtılacak 16 binden fazla konut bu bölgede inşa ediliyor.

Kent merkezini dolaşırken, 6 Şubat depreminin Adıyaman'da en çok etkili olduğu Bozbey, Hastane Caddesi ve Karapınar semtlerindeki ara sokaklarda pek çok hasarlı binalar var halen. Aradan geçen bir yıla karşın söz konusu binaların yıkılmamasının gerekçesi devam eden yargı süreci. Hak sahiplerinin kendi aralarında yaşadıkları davalar nedeniyle yüzlerce bina ağır / orta / hafif hasarlı haliyle ayakta duruyor.

Geçmişte kentin zeminin sulak olmasının yanında mevzuat dışında kalan uygulamalarla inşa edilen binaların bir de yeterli denetimden geçmemesi, depremdeki can ve mal zararının katlanmasına sebep yarattığını söylemek yanlış olmaz.

Şöyle ki, depremin en fazla etkili olduğu üç ana bölgede eski ve yeni kimi binaların ayakta kalmasının mucizesi, en fazla üç katlı olması. Çok katlı binalar, depremden 1 - 5 yıl öncesinde inşa edilmiş olmasına rağmen enkaza dönüşmüş halde. Kentin hemen her bölgesinde inşası tamamlanmış ancak taşınılmamış pek çok çok katlı lüks konutlu binaların ağır hasarlı hale geldiğini görmek mümkün.

Yıkılan lüks sitelerden yüzlerce can kaybının yaşanmasını Adıyamanlılar doğal karşılıyor!

6 Şubat sabahı geldiğim kentte aynı gün, depremde yitirilen canların anması vardı Bahçecik Mezarlığı'nda.

Depremde yaşamını yitiren yaklaşık 8 bin 500 yurttaşın büyük bölümünün cenazeleri bu mezarlıkta.

Ortaya çıkan tablo sonrasında belediyenin mezarlığının sınırlarını genişletmek zorunda kaldığını söylemeye gerek yok sanırım.

Depremin birinci yılın anmasının aynı zamanda Miraç gününe rastlaması, katılımın beklenenden daha çok olmasını sağladı.

Mezarlığa giden yolda trafik kilitlendi. Araçlarıyla gelenler mezarlığa uzak mesafede araçlarını park edip yürüyerek mezarlığa gidebildi.

Mezarlığa girişle birlikte ağıtların yükseldiğine tanık olmak fazlasıyla dramatikti. 1992'deki Erzincan ve 1999'daki Marmara depremlerini izleyen bir gazeteci olarak 6 Şubat depremi sonrasında bölgeye gelmeye cesaret edemediğimi itiraf edeyim.

Bir yıl sonra mezarlıkta gördüğüm tablo, bir yıl önceki depremde yaşananların boyutunun ne kadar büyük, trajik ve vahim olduğunun kanıtı gibiydi.

Mezarlık alanının yeni açılan bölümünün hemen hemen tamamı aile kabristanına döndürülmüş. Kimisinde tek, pek çoğunda ise birden fazla kabir var. Adıyamanlılar, kaybettikleri yakınlarının kabirleri başında Kuran okuyup, dua ettiler gün boyu.

Adıyaman Belediyesi başta birçok sivil toplum örgütü, mezarlığa gelenlere destek oldu.

Aradan bir yıl geçmesine karşın henüz yaralarını tam olarak saramayan Adıyaman'ın ara sokaklarında dolaşıyorum.

Gündelik yaşam nispeten dönmüş durumda. Fakat yaşanan travmayı yüzlerden okuyabilmek mümkün.

Karşılaştığım Adıyamanlılar'a "merhaba, geçmiş olsun" demek bile insanı zorluyor. Nasıl tepki vereceklerini tahmin etmek çok zor.

Günlük yaşam, 6 Şubat öncesine göre........

© T24