Diğer

T24 Haftalık Yazarı

05 Kasım 2023

Fransa Ulusal Kütüphanesi (BnF)

Fransa Kültür Bakanlığına bağlı olarak herkese açık şekilde hizmet vermesinin yanı sıra ülkenin "yasal depo"su olan, yani ülkede ne yayımlanıyorsa yasal olarak kopyalarının buraya teslimi gereken niteliğiyle Fransa Ulusal Kütüphanesi (BnF), Paris'te Richelieu ve François Mitterand'ın adını taşıyan iki ayrı mekândaki ana yerleşkeler ile "Arsenal Kütüphanesi", "Paris Ulusal Opera Müze ve Kütüphanesi" ve "Jean Vilar Evi"nden oluşuyor. 2.300 çalışanı ve koleksiyonunda toplam 42 milyon kayıt var. Bunların 16 milyonu kitap, 410.000'i gazete ve dergi, 950.000'i harita, 2 milyonu müzik notası ve 1.800 terebayt karşılığı web sitesi. Bunların dışında ses ve müzik kayıtları, pullar, elyazmaları, çizimler ve baskılı malzeme de mevcut.

Fransız Ulusal Kütüphanesinin tarihi 1660'lara dayanıyor. O tarihlerde tahtta bulunan ve koleksiyonculuğa çok meraklı olan XIV. Louis, 14. yüzyıldan beri oradan buradan toplanıp Louvre Sarayında saklanan elyazmalarını, "Sanatın Hamisi" olarak tanınan Başveziri Kardinal Mazarin'in inanılmaz para akıtarak ve "Hôtel Tubeuf" dahil birkaç binayı birleştirerek yaptırdığı eski sarayına taşır. 1692'de "Kralın Kütüphanesi" olarak açılan tesisin koleksiyonu zaman içinde öylesine büyür ki, hemen yanındaki "Hôtel de Nevers" binası da satın alınarak bünyeye katılır.

Tabii ki büyüme devam edecek, Fransız İhtilalinden sonra el konulan asillerin ikametgâhlarından getirilen eserlerle yeni bir sıçrama yapacak, adı da "Ulusal Kütüphane"ye dönüştürülecek; ama elbette siyasal rejimlerin "müzikli sandalyeler" gibi dans ettiği Fransız tarihinde, 1868'de adı bu defa "Hükümdarlık Ulusal Kütüphanesi"ne çevrilecek ve aynı zamanda Richelieu Sokağı üzerinde Mimar Henri Labroust'ın tasarladığı yeni binasına taşınacaktır. Bu mimarın, günümüzde adını taşıyan, yukarıda fotoğrafı bulunan, nefes kesici düzeyde etkileyici salonu Osmanlı mimarisi etkisinde yaptığı bilinir.

Derken bu mimarın ölümü ardından görevi devralan Mimar Jean-Louis Pascal tarafından artık yerleşke diyebileceğimiz kütüphane yapıları daha da büyütülecektir. Onun eklemeleri arasında en ilginç olanlar aşağıda fotoğrafı görülen oval Okuma Salonu ile binanın muhteşem merdivenleridir.

Paris'in 2. Bölgesindeki yerleşke dört tarafı sokaklarla çevrili koskoca bir blok üzerinde kurulu. Tahmin edileceği gibi defalarca orasına burasına dokunulmuş. En sonuncusu 2020 yılında tamamlanan, Virginie Bregal ve Bruno Gaudin adlı mimarlarınki. Toplam'da 58.000 metrekareye ulaşan alanda, yukarıda bahsettiklerime ilaveten dört diğer okuma odası, sürekli sergi alanı ve 22 milyon belge yer alıyor. Yerleşkede Madalyalar Müzesi, Chartes Ulusal Okulu ve Fransa Ulusal Sanat Tarihi Enstitüsü kütüphaneleri ve Fransa Ulusal Kütüphanesi Müzesi bulunmakta. Bunlarla Richelieu, dünyanın en büyük sanat, arkeoloji ve kültürel miras bilgi merkezi durumunda.

Richelieu Yerleşkesinden çıkıp, Paris'in 6. Bölgesinde, Sen Nehri kıyısında devasa bir arazi üzerinde yükselen dört "L" şekilli gökdelen ile çevrelenmiş François Mitterand Yerleşkesine gelirseniz, zaman yolculuğuna çıkmış duygusuna kapılabilirsiniz. 1986'da zamanın Fransa Cumhurbaşkanı François Mitterand'ın, "...dünyanın en büyük ve en modernlerinden biri, tüm bilgi alanlarını kapsayan, herkese açık, en ileri bilgi aktarımı teknolojileriyle donatılmış ve diğer Avrupa kütüphaneleriyle işbirliği içinde..." olacağını açıklayarak giriştiği ulusal kütüphane projesi için açılan yarışmayı Fransız Mimar Dominique Perrault kazanmıştı. Perrault'nun tasarımı 1996 yılında "Mies van der Rohe Avrupa Çağdaş Mimarlık Ödülü"ne layık görüldüyse de, gerek finansman zorlukları gerek yüksekliğinin yarattığı teknik nedenlerle uzadıkça uzayan ve halkın ağzına sakız olan inşaatın tamamlanması ve ardından Richelieu Yerleşkesinde bulunan büyük koleksiyonlarının devri yedi yılı bulacaktı. Aşağıda fotoğrafı görülen yeni "Fransa Ulusal Kütüphanesi François Mitterand Yerleşkesi" nihayet Aralık 1996'da hizmete açıldı.

Gerçekten böylesine modernite, böylesine........

© T24