Diğer

T24 Haftalık Yazarı

13 Aralık 2025

Restoranlar ve mobil uygulamalar artık yapay zekâ yardımıyla yemeğinize en uygun şarabı önerebiliyor. Geleneksel olarak yalnızca deneyimli sommeliere (şarap servis uzmanlarına) özgü görülen şarap eşleştirme sanatı, dijital teknolojiler sayesinde herkesin erişimine açılıyor . AI tabanlı bir sommelier, binlerce tadım notunu ve kullanıcı geri bildirimini analiz ederek sizin damak zevkinize uygun şarap tavsiyelerinde bulunabiliyor.

Eskiden ancak iyi bir sommelier’in tavsiyesiyle keşfedilebilecek uyumlu şaraplar, bugün mobil uygulamalar sayesinde birkaç dokunuş uzağınızda. Vivino, Hello Vino gibi popüler şarap uygulamaları yapay zekâ ve büyük veri analizini kullanarak, kullanıcıların damak tadına göre kişiselleştirilmiş öneriler sunuyor . Bu uygulamalar, sizin önceki puanlamalarınızı ve tadım notlarınızı inceleyip zevkinize uygun şarapları listeleyerek adeta dijital bir sommelier gibi davranıyor. Örneğin daha önce beğendiğiniz meyvemsi bir Pinot Noir varsa, uygulama benzer özellikler taşıyan başka şarapları önerebiliyor. Hatta WineSensed gibi platformlar, yüzlerce kullanıcının tadım verilerini yapay zekâ ile analiz ederek her bir kişi için özel eşleştirme önerileri geliştirebiliyor. Etkileyici bir şekilde, dünya çapında 70 milyondan fazla kişi Vivino’yu kullanarak şarap tarama, puanlama ve tavsiye alma imkânlarından yararlanıyor . Bu da sommelier deneyiminin ne kadar geniş bir kitleye ulaştığını gösteriyor.

Uzun yıllar “kırmızı etle kırmızı şarap, balıkla beyaz şarap” gibi basmakalıp eşleştirme kuralları rehber alınırdı. Oysa bu tek tip yaklaşımlar, modern mutfakların çeşitliliğini ve bireylerin damak farklılıklarını göz ardı edebiliyor. Yapay zekâ destekli sommelier sistemleri ise bu basit formüllerin ötesine geçiyor. Bu sistemler, şarabın kimyasal bileşenlerinden kullanıcıların lezzet profillerine kadar devasa veri setlerini analiz ederek çok daha kişiselleştirilmiş ve isabetli eşleştirmeler sunabiliyor. Geleneksel listelerin hesaba katamadığı nüanslı uyumları veri gücüyle ortaya çıkaran yapay zekâ, böylece her öneriyi daha isabetli ve keyifli hale getiriyor.

Aslında bazı yapay zekâ platformları, şarabı anlamak için insan uzmanların damağına dahi ihtiyaç duymuyor. ABD merkezli Tastry adlı girişim, şarapları tat profilleri açısından adeta kimyasal bir DNA analizine tabi tutuyor: Her bir şarabı bir milyonun üzerinde veri noktasına ayrıştırıp, makine öğrenimi algoritmalarıyla bu verilerdeki aroma ve lezzet matrikslerini çözümlüyor. Ardından, 100 binden fazla gerçek kişi damak profili verisini (artı yapay olarak üretilmiş 200 milyon “sanal damak” verisini) ve kullanıcının kısa bir tat tercih anketini baz alarak, kişiye özel hangi şarapları sevebileceğini öngörüyor. Bilimsel veriye dayalı bu yaklaşımla yapay zekâ, bir şarabın hangi yemekle uyum sağlayacağını ya da kimin damak zevkine hitap edeceğini yüksek doğrulukla tahmin edebiliyor.

Yapay zekânın önerileri bazen geleneksel kalıpları da zorlayabiliyor. Alışılmadık görünen, fakat gerçekte oldukça uyumlu tat eşleşmelerini cesurca önerebiliyor. Nitekim birçok şarap uygulamasıyla yapılan kör tadım testlerinde, yapay zekâ sistemlerinin sabit listeleri geride bıraktığı ve hatta kimi zaman usta sommelier’lerle boy ölçüşebildiği görülmüş. Bu sayede kullanıcılar, daha önce akıllarına gelmeyecek kombinasyonları deneyerek ufuklarını genişletebiliyor.

Akıllı bir elektronik karaf (dekanter),........

© T24