DOĞMAK VE DOĞURMAK BEŞERÎ ALANA ÖZGÜDÜR

“Samed” ismi nasıl “Ahad” isminin bir açılımı ise İhlâs Sûresi’nin 3. âyeti de “Samed” isminin bir açılımıdır ve içeriği şöyledir: “O, doğurmamış ve doğmamıştır.”[1] Aslında sûrenin ilk iki âyetinde Mutlak Varlığın Ahadiyyet mertebesindeki bilinmezliği, bölünemez Tek’liği, ihtiyaçsız tamlığı/somluğu anlatılırken, şimdi birden “doğurmamış ve doğmamış” gibi beşeri alana özgü sıfatlarla Allah’ın tanımlanması, yapılan bu çevirinin/tercümenin isâbetli olmadığını veyâ en azından ideali tam olarak karşılamadığı duygusunu/algısını insânda uyandırmaktadır. Daha açık anlatımla “doğmak ve doğurmak” ifâdeleri “Mutlak Varlık”ın “Ahad” ve “Samed” isimlerinin derinliği yanında hafif/eksik kalmaktadır.

Genelde müfessirler, bu “doğurmamış ve doğmamış” âyetinin “Mesîh Allah’ın oğludur” diyen Hıristiyanların[2] veyâ meleklerin Allah’ın kızları olduğunu söyleyen müşriklerin[3] iddialarına bir cevap olduğunu söylemişler. Bazı müfessirler ise “Lem yelid ve lem yûled” ifâdesinin Allah’ın Zati sıfatlarından “Kıdem” ve “Beka”ya karşılık geldiğine, Zât’ıyla zamandan ve mekândan aşkın olan Allah’ın ezelî ve ebedî yönüne kısaca O’nun mutlak ve sonsuzluğuna bir vurgu olduğu görüşündedirler. Yine bazı Kur’ân yorumcuları da bu âyeti “kendisinden var olmuş meydana gelmiş ikinci bir yapı yoktur ve kendisini var eden de yoktur” şeklinde çevirmişlerdir.

Doğmak ve doğurmak özünde “ayrılmak” olan bir eylemdir. Yâni doğan doğduğundan, doğuran ise doğurduğundan ayrılmıştır. Kısaca, doğan da doğuran da birbirlerine karşı bağımsızlıklarını korumaktadırlar. Ama bu durum yaratılmış varlıkların kendi aralarında geçerli olan ve zincirleme devâm eden bir kuraldır. Allah ile varlık/âlem arasında ise böyle bir kural yoktur. Başka bir ifâde ile yaratılmışlar Allah’tan bağımsız değillerdir ve Allah da bu varlıklar üzerinden tecellî ederek ilmi ile her şeyi kuşatmıştır. Sözünü ettiğimiz bu gerçeklik Kur’ân’da şöyle verilir: “Allah, yedi göğü ve aynı şekilde yeri[n sayısız parçasını] yaratandır. O’nun [yaratıcı] irâdesi, bütün bu [yarattık]ları aracılığıyla kesintisiz tecellî eder ki Allah’ın her şeye kâdir olduğunu ve her şeyi bilgisiyle........

© Mir'at Haber