Stanford’da profesör olan Fred Turner, “Makinelerin Siyâseti” adlı bir kitapla dijital endüstrilerde iş başındaki ideolojilerin ve hayallerin şifresini çözmeye devam ediyor. Amerikan teknolojisi niçin San Francisco’dan Austin’e göç ediyor? Joseph Confavreux’nün Mediapart için Turner’la yaptığı söyleşiyi Haldun Bayrı çevirdi.

Fred Turner Silicon Valley merkezindeki Stanford Üniversitesi’nde iletişim bilimleri bölümünde profesör. ABD’de dijital endüstrilerde iş başındaki ideolojilerin ve hayallerin evrimi üzerine en önemli düşünürlerden biri.

2013 yılında Fransızcaya çevrilen, en çok başvurulan çalışması “Karşıkültürden Siberkültüre” (İng: From Counterculture to Cyberculture; Fr: Aux sources de l’utopie numérique [“Dijital Ütopyanın Kaynakları”]) dijital ütopyadaki hem sapmalara hem çatallanmalara yeni bir bakış getiriyordu.

Bugün Éditions C&F, yenilenen iletişim araçlarıyla ortaya demokratik bireyler çıkarmak ve yetiştirmek için kurulu süreçlere ilgisini yönelten Fred Turner’ın “Bir Demokrasinin Tasarımı” (Design d’une démocratie) adlı kitabını yayımlıyor. Ayrıca, “Makinelerin Siyâseti” (Politique des machines) adlı, araştırmacının öne çıkan iki makalesini bir araya getiriyor; bu makalelerin ilki olan “Teksas ideolojisi”, Amerikan teknolojisinin Kaliforniya’dan ABD’nin güneyine doğu coğrâfî ve siyâsî göçünün anlamlarını araştırıyor.

Fred Turner : Kaliforniya ideolojisinin ve ona karşılık gelen dijital yayılma tarzının sonuna vardığımızı düşünüyorum. O “Kaliforniya ideolojisi”, sibernetik kaynaklı, sanal topluluklarda hissedilen bir bağlantı zemininde insanların örgütlenebileceği bir dünya kurmayı umarak bürokrasiye ve hiyerarşilere sırt çevirmeye yönelik bir karşı-kültürde yüceltilen bağlantıcılığın (connexionnisme) ideolojisiydi.

Fakat 1990’lı yıllardan îtibâren, özellikle de 2000’li yılların başında, o ağ teknolojilerinin yerleşikleştikleri ölçüde çok değerli veriler ürettikleri, bunları kullanarak modeller yaratıp satışa sürmenin mümkün hâle geldiği netleşti.

Kaliforniya ideolojisi, birbirimizle daha mânevî bir tarzda bağlantı kurmak için maddî dünyayı terk etmek gerektiği düşüncesindeydi. Bizâtihi dünyanın maddî bir yerden ziyâde bilgilendirici bir yer oluşturduğu fikrine dayanıyordu. Bu durumdan –toplumsal, siyâsî ya da doğal– bir düzen temâyüz etmeliydi ve orada her insan başka birine sinyal/işâret gönderebilmeliydi. Yani Kaliforniya ideolojisinin çizdiği dünya ütopik bir dünyaydı.

Teksas ideolojisi ise distopiktir. Günümüzde yapay zekâyla (YZ), kripto-paralarla, bir ölçüde sosyal ağlarla, özellikle de Meta’yla olup biten ise, çok alan, çok enerji, çok soğutma gücü gerektiren o çok büyük sunucu (server) çiftliklerinin çoğalmasıdır; dolayısıyla, o altyapıların bulunduğu ve bunları şirketlerin kullanımına sunmaya hazır bölgelere yerleşmeye ihtiyaçları var.

Nasıl “Kaliforniya ideolojisi” Kaliforniya’da uzun süredir yer etmiş mânevî gelenekle kaynaşmış ise, “Teksas ideolojisi” de kölecilik, sığır yetiştiriciliği, özellikle de petrol sâhaları târihinin damgasını vurmuş olduğu o eyâletin mîrâsı ile teknoloji endüstrilerinin git gide daha çok kazıp çıkarmacı (extravactiviste) faaliyetlerini kaynaştırmaktadır. Güçlü bir Hıristiyan milliyetçiliği ve petrol parası sâyesinde Lyndon Johnson’dan iki George Bush’a varıncaya kadar ön plandaki politikacıları Washington’a yollayarak muhâfazakâr değerlerini ihraç etme irâdesi de bu eyâlete damgasını vurmuştur.

Teksas’ta, kazıp çıkarmacılık (extravactivisme) ile takdir-i ilâhî birbirine bağlıdır; çünkü o kaynakları Tanrı’nın bağışladığı düşünülmektedir. O kaynakları çıkarma gücü ve bunlar sâyesinde muazzam kârlar elde etmek ve o kârlardan yola çıkarak elde edilen muazzam siyâsî güç de Tanrı adına icrâ edilir. Teksaslı çok sayıda CEO, toplumun ve doğal dünyanın aşırı sömürülmesi yoluyla bir misyon yerine getirmek için seçilmiş üstün varlıklar olarak görürler kendilerini.

2020’den beri, yüzlerce şirket merkezlerini Kaliforniya’dan Teksas’a taşıdılar.

Bunların çoğu,........

© Medyascope