Yrd. Doç. Dr. Murat Helvacı
Lefke Avrupa Üniversitesi,
Tarım Bilimleri ve Teknolojileri Fakültesi,
Bahçe Bitkileri Bölümü Öğretim Üyesi

Bitkilerde hastalık yapan birçok bakteriyel etmen bulunmaktadır. Bu etmenler, hücre duvarı olmayan taşınması sokucu emici böceklerle mümkün olan ve floem iletim sisteminde sınırlı bakterilerdir. Bu bakteriyel hastalıklarından bir tanesi olan Huanglongbing, Çin’de 100 yıllardır bilinmekte ve Çincede “sar ejderha hastalığı” olarak isimlendirilmektedir. Hastalığa bilimsel olarak tüm dünyada “Yeşillenme Hastalığı – Citrus Greening” denilmektedir. “Sarı Sürgün” veya “Turunçgil Yeşillenmesi” hastalığı olarak Türkçeleştirilen bu bakteriyel hastalık günümüzde Asya, Afrika, Okyanusya ve Amerika‟da 50’den fazla ülkede yaygındır. Turunçgil endüstrisinde önemli derecelerde ekonomik zararlara neden olduğu rapor edilen hastalık tüm ticari turunçgil türleri ve çeşitleri, üzerinde yetiştirildiği anaçlara bakılmaksızın hastalıktan etkilenmektedir. Turunçgil yeşillenmesi dünyadaki en etkili turunçgil hastalığı olarak tanımlanmıştır. Tüm turunçgil ağaçlarını etkilemekte ve ağaçların üretim ömrünü kısaltarak turunçgil endüstrisine büyük tehdit oluşturmaktadır. Hastalıktan etkilenen ağaçlarda verim düşüklüğü yanında meyvelerde kalitesizliğe neden olmaktadır. Hastalığın belirtileri (simptomlar), ağaç enfekte olduktan 1 ila 2 yıl sonrasına kadar ağaçta görülmeyebilir. HLB enfeksiyonundan sonraki 3 ila 5 yıl içinde ağaç meyve vermeyi bırakır ve sonunda ölür. Güney ve Güneydoğu Asya, Endonezya, Filipinler, Hindistan, Arap Yarımadası ve Güney Afrika’daki pek çok ülkede yaklaşık 100 milyon ağaç HLB’den etkilenerek imha edilmiştir. Turunçgil yeşillenme hastalığı, 1935 yılından itibaren tüm dünyada ciddi problemlere neden olmuştur. Hindistan’da 1960 yılında, ciddi ekonomik kayıplara sebep olmuştur. Endonezya’da 1960 ile 1970 arası 3 milyon ağaç imha edilmiştir. Türkiye’ye en yakın ülkelerden bir diğeri olan Mısır’da da hastalık etmeni ile vektörü tespit edilmiş ve hala ciddi problemler ortaya çıkarmaktadır. Hastalık tüm doğu, orta ve Güney Afrika’da bulunmaktadır. Brezilya’da 60 yılı aşkın süredir bakteriyi yayan Asya turunçgil Psilidi (Diaphorina citri) vektörü bulunmakta olup bu vektör güney ve Orta Amerika’da yer alan Karayipler,........

© Kıbrıs Gazetesi