Birleşmiş Milletler ve UNHCR’nin verilerine göre Sudan’da son iki yılda yerinden edilenlerin sayısı 12–13 milyon, komşu ülkelere sığınanlarla birlikte 15 milyonu aşıyor. Ölü sayısı net değil, BM’ye göre 150–200 bin sivil hayatını kaybetti. Ancak sahadaki sivil toplum kaynakları çok daha yüksek rakamlar veriyor. Küresel açlık izleme kuruluşuna göre 21 Milyona yakın Sudanlı açlık ile karşı karşıya.

Sudan’daki savaş, yalnızca iki askeri güç arasındaki iktidar kavgası değil. Ekonomik çöküş, dış müdahaleler ve sömürüyle iç içe geçmiş bir çatışma sürüyor. Milyonlarca insan yerinden edilirken, altın madenleri ve iktidar hırsı tüm toplumun geleceğini karartıyor.

Bir çöküşün hikâyesi

Bugünkü iç savaş, yıllardır biriken siyasi çürümenin, ekonomik iflasın ve dış müdahalelerin sonucu. Güney Sudan’ın ayrılması, 1955’te başlayan iki büyük iç savaşın ardından geldi. Bu savaşlarda yüz binlerce insan öldü, milyonlarca insan yer değiştirdi. 2005’te imzalanan barış anlaşması güneyin kendi geleceğini belirlemesini sağladı. 2011’de yapılan referandumda yüzde 98 bağımsızlıktan yana oy kullandı ve Güney Sudan 9 Temmuz 2011’de bağımsızlığını ilan etti. Bu ayrılık, Sudan ekonomisini çökertecek süreci başlattı.

Sudan’da 1989’dan beri iktidarda olan Ömer El Beşir’in diktatörlüğü, etnik azınlıklar ve muhalifler üzerinde baskıları korkunç derecede artırdı. Artan hayat pahalılığı ve temel gıda fiyatlarındaki artışlar halkı sokaklara döktü. 2018 sonunda başlayan protestolar, sendikalar ve meslek örgütleri öncülüğünde yayıldı. 11 Nisan 2019’da halk direnişi sonucu El Beşir devrildi.

Ancak ordu anayasayı askıya alarak iktidarı elinde tuttu. Halk “asker değil sivil yönetim” talebiyle günlerce sokaklarda kaldı, talepleri kanla bastırıldı ve yüzün üzerinde gösterici öldürüldü. Ağustos 2019’da uluslararası baskı ve sendikaların direnişi sonucu, ordu sivillerle birlikte “Egemenlik Konseyi”ni kurmayı kabul etti. İki yıl içinde sivil yönetime geçiş planlanmıştı, ancak ordu bu süreci bozdu.

25 Ekim 2021’de General Abdulfettah el Burhan darbe yaparak tüm yetkiyi askerlere devretti. Sudan ordusu ve paramiliter Hızlı Destek Kuvvetleri (RSF) birlikte iktidarı ele geçirdi. Burhan devlet başkanı, RSF komutanı Dagalo devlet başkan yardımcısı........

© İlke TV