Yeditepe Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Volkan İpek, 2025’te Sahra Altı Afrika’nın genel siyasal, ekonomik ve güvenlik görünümü ve 2026'ya devredilen kırılganlıkları, AA Analiz için kaleme aldı.

***

49 ülkeden oluşan Sahra Altı Afrika için 2025, ekonomik, güvenlik ve siyaset ekseninde oldukça hareketli geçti.

Ekonomik eksende ortalama enflasyonda ve büyüme oranında 2024'e göre gelişmeler görmek olanaklı. Uluslararası Para Fonunun (IMF) verileriyle 2024’te ortalama yüzde 20,2 olan enflasyon oranının 2025 sonunda yüzde 13,1'e gerilemesi ve yine 2024’te ortalama yüzde 3,6 olan reel gayrisafi yurt içi hasıla (GSYH) büyüme oranının da 2025’te yüzde 4,1’e çıkması dikkat çekiyor. Afrika Kalkınma Bankasının ve Dünya Bankasının da verilerinin IMF verileriyle neredeyse aynı oranda kalması da oranların güncel konumlarındaki iddiasını destekliyor.

Ne var ki iki alanda da görülen iyileşmelerin Sahra Altı Afrika’da günde 2,15 Amerikan dolarının altında harcama yapabilen aşırı yoksul nüfusu olumlu şekilde etkilemediği göze çarpıyor. 2000’den 2024’e kadar olan zaman diliminde Sahra Altı Afrika’nın yüzde 20’lik aşırı yoksul nüfusunda 2025’te de azalma olmadığı görülüyor. 2025’teki yüzde 4,1’lik büyüme oranının Dünya Bankasına göre aşırı yoksulluğu azaltmaya başlayacak olan yüzde 7,2’lik büyüme oranından oldukça geride olduğu da gözlemleniyor.

Aynı zamanda bu iki orandaki gelişmelerin doğrudan yabancı yatırıma da olumlu yansımadığı anlaşılıyor. BM Ticaret ve Kalkınma Kuruluşu (UNCTAD), 2024’te 90 milyar dolarlık dış yatırım çeken Sahra Altı Afrika ülkelerine gelen yabancı yatırımı, 2025’te 72 milyar dolar olarak yansıtıyor. Bunların yanında, büyüme hızındaki ve enflasyondaki gelişmelerin dış borç oranına olumlu etkisinin olduğu anlaşılıyor. IMF'ye göre 2024’te dış borca 4,5 milyar dolar ödeyen Sahra Altı Afrika ülkelerinin 2025’te yüzde 7'lik düşüşle 4,2 milyar dolarlık ödeme yaptığı görülüyor.

Öte yandan, 2025’te Etiyopya’nın Büyük Rönesans Barajı'nı hizmete alması ve Güney Afrika Cumhuriyeti'nin G20 Liderler Zirvesi'ne ev sahipliği yapması, Sahra Altı Afrika ekonomisinin diğer ilgi çekici noktaları durumunda. Buna karşın borç yükü, yoksulluğu bitirecek büyüme oranının altında kalan büyüme oranları ve gıda krizi Uganda’da, Kenya’da ve Tanzanya’da geniş halk protestolarına sahne oldu. Sahra Altı Afrika'daki sivil toplum, artık uzun dönemli cumhurbaşkanlarına hoşgörü göstermekten uzak. Bu noktada da Arap Baharı'nın etkileri hala hissediliyor.

Güvenlik ekseninde ise terörle mücadele, iç savaş ve savaş hazırlığı karşımıza çıkıyor. 2024’te kristalleşmeye başlayan Mali’deki, Burkina Faso’daki ve Nijer’deki cihatçı terörle mücadelenin 2025’te yumuşamaya başladığı........

© Anadolu Ajansı Analiz