Sovyetler zerinden yrtlen eski denge siyaseti nasl ki srdrlebilir olmadysa, bugn srail eksenli gvenlik aray da Rum tarafn gl klmaktan ziyade baml ve ikame edilebilir bir aktr hline getirmektedir. Bu gereklik, GKRY'nin Trkiye kart blok siyasetiyle deil; ada ii siyasi eitlii kabul eden, Kbrsl Trkleri dlamayan ve blgesel g dengelerini doru okuyan bir yaklamla hareket etmesi gerektiini bir kez daha ortaya koymaktadr.

Prof. Dr. smail ahin/ USKAM Bakan

Dou Akdeniz, son on ylda enerji kaynaklar, deniz yetki alanlar ve askeri ynaklar zerinden ekillenen ok katmanl bir jeopolitik rekabet alanna dnmtr. Bu rekabetin merkezinde Trkiye yer alrken, srail, Yunanistan ve Gney Kbrs Rum Ynetimi'nin (GKRY) oluturduu eksen, blgesel dengeyi Trkiye aleyhine yeniden kurma arayna girmitir. Ancak sahadaki jeopolitik gereklik, hukuki argmanlar ve g dengeleri birlikte deerlendirildiinde, bu eksenin stratejik srdrlebilirlii ciddi soru iaretleri barndrmaktadr.

Trkiye, Dou Akdeniz'de en uzun ky eridine sahip lke olarak corafi gereklikten kaynaklanan doal haklara sahiptir. Buna karn Yunanistan ve GKRY, deniz yetki alanlarn maksimalist haritalar zerinden tanmlamaya almakta; adalara ana kara ile edeer etki tanyan yorumlarla Trkiye'yi Antalya Krfezi'ne hapsetmeyi hedeflemektedir. Bu yaklam, Birlemi Milletler Deniz Hukuku Szlemesi'nin ruhuna ve uluslararas itihatlara aykrdr. Nitekim birok uluslararas yarg kararnda, adalarn snrl etkiye sahip olduu aka ortaya konmutur. Dolaysyla Yunanistan ve GKRY'nin hukuku bir denge arac deil, siyasi bir enstrman olarak kullanma abas, tezlerinin meruiyetini zayflatmaktadr.

evrelenen Trkiye

srail'in Dou Akdeniz'deki pozisyonu, byk lde enerji gvenlii ve stratejik derinlik aray zerinden ekillenmektedir. Tel Aviv ynetimi, Dou Akdeniz gazn Avrupa pazarlarna ulatrma hedefiyle Yunanistan ve GKRY ile yakn bir ittifak gelitirmitir. Ancak EastMed projesi hem ekonomik fizibilite sorunlar hem de artan gvenlik riskleri nedeniyle fiilen askya alnm; bu hattn srdrlebilir olmad ak biimde ortaya kmtr. EastMed'in kmesiyle birlikte bu kez IMEC (Hindistan–Orta Dou–Avrupa Ekonomik Koridoru) gndeme tanmtr. Ancak Trkiye'yi dlayan enerji ve gvenlik mimarileri kurma stratejisi deimemitir. Yalnzca EastMed'in yerini IMEC'e brakmtr. Tm bunlar, blgesel i birlii zeminini daraltmakta, Dou Akdeniz'de istikrarszl artrmakta ve srail'i gereksiz bir jeopolitik gerilimin taraf hline getirmektedir.

Bu erevede srail'in Dou Akdeniz'de kurmaya alt i birlii mimarisi, giderek enerji merkezli bir ortaklktan karak siyasi ve asker bir dzleme tanmaktadr. Tel Aviv, East Med ve IMEC gibi byk projeler zerinden Yunanistan ve GKRY ile kurduu ilikileri savunma, istihbarat ve gvenlik alanlarnda derinletirme yoluna gitmitir. srail'in Gney Kbrs'ta artan asker varl, ortak tatbikatlar, istihbarat paylam ve hava–deniz unsurlarna ynelik i birlikleri, bu dnmn somut gstergeleridir. Bu srete Trkiye, yalnzca rekabet edilen bir aktr deil, bilinli biimde dlanan ve evrelenmesi hedeflenen bir jeopolitik muhatap olarak konumlandrlmaktadr.

Bu dorultuda srail'in yeni gvenlik........

© Açık Görüş