Haiti çete savaşları ile çalkalanıyor. Başkent Port-au-Prince’de çıkan çatışmalarda onlarca kişi hayatını kaybetti. “Haiti için uçurumdan önceki son çıkış sayılan CARİCOM’un yol haritası önünde, çetelerin dışında büyük bir engel yok gibi duruyor.” (Guerinaut Louis/ AA)

Yolsuzlukların, siyasi istikrarsızlığın ve asayişsizliğin gelenek haline dönüştüğü Haiti’yi 2012 yılından itibaren izliyorum. Küba görevim sırasında sorumlu olduğum Karayipler’deki ilave 9 ülkeden birisi de Haiti idi. İki kez ziyaret ettiğim bahtsız ülkeyi bir yandan yozlaşmış politikacılar batırıyor, diğer yandan tabii afetler vuruyor. Haiti bulunduğu bölgenin adeta kara deliği, on yıllardır güvenliğe kavuşamadı, refahı tadamadı, demokrasiyi benimseyemedi. Halen savaş halindeki Ukrayna, İsrail’in saldırılarına hedef Gazze ve iç savaş yaşayan Sudan’ın ardından, gezegenimizin en kötü ve en hazin durumdaki ülkesi şüphesiz Haiti’dir.

Haiti’de son defa 2016 yılında seçimler yapıldı, o tarihten bu yana seçim düzenlenemiyor. 2019 yılında parlamento seçimleri yapılması icap ederken, akaryakıt darlığı, hayat pahalılığı ve ayyuka çıkan yolsuzluklardan ötürü sokakları dolduran kitlelerin yoğun protestoları nedeniyle sandıklar açılamadı, Milletin vekilleri seçilemedi. Uluslararası toplumun yoğun baskısıyla, 2021 eylül ayında, Parlamento ve Başkanlık seçimlerinin birlikte düzenlenmesi üzerinde mutabakat sağlandı. Haiti nihayet yaşadığı derin krizi arkada bırakıyor dite ümitlenilirken, seçimlere 2 ay kala, cumhurbaşkanı Jovenel Moise evinde profesyonel yabancı bir suikast ekibi tarafından öldürüldü. Üst düzey cinayetin ardından kamu düzeni ve asayiş tamamen ortadan kalktı, hakimiyet çetelere geçti.

Suikastten 10 gün önce başbakan olarak atanan Ariel Henry’den (tıp doktoru), ülkeyi seçimlere taşımak hedefiyle, bir yandan yasal ve siyasal koşulları hazırlamak, diğer yandan asgari bir güven ortamı sağlamak üzere, siyasi gruplar arasında ortak bir zemin araması genel beklenti idi. Ancak, hükümet ile muhalefet arasında “geçiş dönemi esasları ve süresi“ üzerinde bir türlü mutabakat sağlanamadı. Ariel Henry’nin yasal zeminin ve güvenliğin kendi liderliğinde sağlanması üzerinde ısrarcı olması nedeniyle, ülke son 3 yıl içinde giderek zıvanadan çıktı, tarihindeki en uzun ve en ölümcül krizin içine yuvarlandı.

2022 yılında 100 kadar çeteye bağlı 3 bin çete mensubu mevcut iken, bugün 300 çete bünyesinde, 6 ila 12 bin arası çete üyesi, Haiti’yi, özellikle başkent Port-au-Prince’i yaşanılmaz hale getirmiş durumdalar. 2022 yılında çete........

© yetkinreport.com