Çeviri, edebiyatın taşıyıcı unsurlarından birisidir. Edebiyatın önemli alanlarından olan çeviri, o dilin kaldıracı gibidir. Yani dili çevirisinden de tanırsınız. “Avrupa'nın dili çeviridir” diyen Umberto Eco haklıdır. Kıta Avrupası kültürünü çeviriyle taşır. Anglo Sakson kültürü de çeviri yoluyla hegemonik bir hale gelmiştir. Eco, batı medeniyetinin çeviri yoluyla sürdüğünü anlatmak istemiştir. Biraz da haklıdır. Okur olarak epey çeviri eser okumuşumdur.Arapça,İngilizce, Fransızca vb. cabası. İyi bir tercüme eser, dil üslubu da beraberinde taşır. Okumak, çeviri olsa da güzeldir.
İyi bir çeviri aslında iyi bir mütercim demektir. Sanat eserlerini iyi çevirenler, umumiyetle sanatçı-yazar tayfasıdır. Mesela; Merhum Behçet Necatigil ve Hasan Ali Yücel, İsmet Özel iyi çevirmendirler. Şair ya da yazar olan çevirmenler, dilin ruhuna ve ilkelerine hakimdir diye düşünüyorum. Sebahattin Eyüpoğlu, İsmail Yerguz gibi yabancı dilden iyi çeviri yapan mütercimler aranır hale gelmişlerdir. İyi çeviri kendini okutur. Yabancı eseri, iyi çevirmenlerden okuyun derim. Ayrıntılara hâkim olursunuz. Bazen alaylı mütercimler de iyi çeviri yaparlar. Filoloji eğitimi almayan sadece yabancı dil bilen çevirmenler de tavsiye edilir. Vedat Nedim Tör çevirileri böyledir.
Çevirinin diğer bir alanı da diliçi çevirilerdir. Harf inkılabından sonra ortaya çıkan bu durumda da iyi çevirmenleri okumakta yarar var. Yabancı dil çevirilerinde görülen soğuk metin ya da eksik okuma hataları burada da mevcuttur. Arap alfabesinden latin alfabesine dönük olarak yapılan bu transkripsiyon ve latinize etme çabaları takdire şayandır. Eskiyi anlamak için kıymetli bir çalışmadır. Bu çalışmalar esnasındaki okuma yanlışları veya eksik anlamlandırma sonuçları okuru demoralize etmektedir. Okur, ecdadın eserlerini anlama ve yorumlamada zorluk çekmektedir. Diliçi çevirilerde Arapça-Farsçaya vakıf çevirmenleri okumakta yarar var. Amil Çelebioğlu, Tahsin Yıldırım. Muhammet Nur Doğan, Murat Bardakçı vb. Dil inkılabıyla inkıtaa........

© Yeşilgiresun