Türkiye’ de geçtiğimiz Pazar yerel yönetim seçimleri yapıldı. Cumhuriyet Halk Partisi, 1977 seçimlerinden sonra birinci parti konumuna yükselerek kendisi açısından önemli bir başarı elde etti. Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP) ise 22 yıllık iktidarında ilk kez seçim yenilgisi aldı.
CHP, elindeki Ankara, İstanbul, İzmir, Adana, Antalya’nın yanı sıra Bursa’yı da kazanarak, Türkiye’nin en büyük şehirlerini yerelde yönetecek yetkiyi aldı.
2023 genel seçimlerinde Millet İttifakı içinde yer alan fakat bu seçimlere ayrı giren siyasi partilerden CHP dışındaki siyasi partiler varlık gösteremedi.
Seçimlere yalnız giren İYİ Parti, kurulduğu günden bu yana en düşük oy oranını aldı ve 2019’daki oylarının yaklaşık yarısını kaybetti.
Partilerin yapamadığı ittifakı, halk tabanda, sandıkta yaptı ve CHP, büyük şehirlerin yanı sıra, il belediyelerinin de büyük bölümünde yarışı önde bitirdi.
Türkiye genelinde CHP yüzde 37.8, AKP yüzde 35.5, Yeniden Refah Partisi yüzde 6.2, DEM Parti yüzde 5.7, MHP yüzde 5, İYİ Parti ise yüzde 3.8 oy aldı.
2019 yerel seçimlerinde ise, İl Genel Meclisi sonuçlarına göre AK Parti oyların yüzde 44.33'ünü alarak birinci parti olmuştu. CHP yüzde 30.12, İYİ Parti yüzde 7.45, MHP yüzde 7.31, HDP yüzde 4.24, Saadet Partisi yüzde 2.71 oranında oy almıştı.
31 Mart 2024 yerel seçimlerinde, 2019 yerel seçimlerine göre partilerin kazandıkları büyükşehir ve il belediye başkanlığı sayılarında büyük değişim yaşandı. AK Parti'nin kazandığı belediye sayısı 39'dan 24'e indi. CHP'nin kazandığı büyükşehir ve il belediye başkanlığı sayısı 21'den 35'e yükseldi.AK Parti 15 şehir kaybetti. 2024 seçimlerinde 10 şehir AK Parti’den CHP’ye geçti.
AK Parti’nin dışında Cumhur İttifakı’nın diğer partisi MHP’nin belediye sayısı da 11’den 8’e düştü. Yeniden Refah Partisi (YRP) sürpriz yaparak 2 şehirde belediye kazandı. İYİ Parti ve BBP de birer belediye kazanmayı başardı.
Uzun zamandır, Ege, Akdeniz ve Trakya’dan oy alması nedeniyle “kıyılar partisi” olarak anılan CHP; Türkiye’nin birçok bölgesinde yeni belediyeler kazandı. AKP’nin en güçlü olduğu yerlerden Adıyaman’ın yanı sıra Kırıkkale, Kilis, Giresun, Denizli, Afyonkarahisar, CHP’nin yeni kazandığı şehirler.
Öte yandan, CHP’de genel başkan ve parti yönetimindeki değişimin, seçimlere olumlu yansıdığı da görülüyor.
Yeniden Refah Partisi, 2023’te Cumhur İttifakı’nda yer almıştı. İttifaktan ayrılan Yeniden Refah, kendi adaylarıyla girdiği bu seçimde, oylarını CHP’den sonra en çok artıran parti oldu ve birçok yerde AKP’nin oyunu aşağı çekti.
YRP, Şanlıurfa ve Yozgat’ı AKP’den aldı. Konya ve Kayseri’de ikinci parti oldu, AKP’ ye bu illerde yüzde 20’lere yakın oy kaybı yaşattı.Tepkili olan AKP seçmeninin, Yeniden Refah’ı tercih ettiği ortaya çıktı. AKP’nin, Yeniden Refah Partisi’nin (YRP) siyasal taleplerini ciddiye almaması da kan kaybetmesine neden oldu.
DEM Parti, Doğu ve Güneydoğu’da, kayyuma devredilen belediyelerini büyük ölçüde yeniden kazanmış görünüyor. Ancak, DEM Parti, Batı bölgelerinde hiçbir il kazanamadı, genel seçimlere göre de oy oranı düştü.
Seçim sonuçları,özellikle Batı’daki şehirlerde, DEM Parti seçmeninin, seçilme olasılığını güçlü gördüğü CHP adaylarına oy verdiğini gösteriyor.
Yerel seçimlerde, AKP ile ittifakla giren Milliyetçi Hareket Partisi'nin (MHP) elindeki tek büyükşehir olan Manisa’yı CHP’ye kaybetti. 2019’da 10 olan il belediye sayısı da 8 ‘ e düştü.
İYİ Parti seçimlerde büyük oy kaybı yaşadı ve sadece bir il belediyesi (Nevşehir) kazandı.Bu yenilgiden sonra, Meral Akşener açıklama yaparak, olağanüstü seçimli kongreye gitme kararını duyurdu.
Yaklaşık 16 milyon emeklinin maaşının 10 bin TL’den yukarıya çıkmayacağının, ayrıca EYT’lilerle de ilgili olarak da, yapılan düzenlemenin hata olduğunun açıklanması da, emeklilerin seçimlerde tepki duymasına neden oldu. Özellikle geçmişte,emeklilerden oy alan AKP’nin kitlesinin sandığa gitmediği veya diğer partilere oy verdiği söyleniyor.
CHP’nin başarısında, ekonomik kriz, pahalılık, gelir dağılımının bozulması, adaletsizlik, yoksulluk, özellikle CHP’li mevcut büyük belediyelerin başarısı seçmende olumlu etki yaratmıştır. CHP’nin ilk kez oy kullanan 1 milyon 200 bin seçmenden en fazla oy alan parti olduğu da belirtiliyor.
CHP’nin, geçen yılki cumhurbaşkanlığı seçimlerinde alınan yenilgi travmasını yerel seçimlerdeki başarı ile atlatacağı öngörülüyor.
Özellikle, Türkiye nüfusunun yüzde 18’inin yaşadığı, ülke ekonomisinin üçte birini oluşturan, küresel bir kültür ve ticaret merkezi olan İstanbul’un ve diğer 5 büyük şehrin yeniden kazanılması CHP ‘ye büyük moral verdi.
CHP’nin farklı siyasi eğilimlerden oy almaya başlaması, seçim sürecinde sadece rejim kaygılarını değil de, ekonomik sorunları ve halkın geçim derdini de ön plana çıkarması, oylarını artırmasını sağlamıştır.
Sonuç olarak, ekonomik zorluklar, dar gelirlilere yeteri kadar artış yapılmaması ve yüzde 68.5 oranındaki enflasyon ve pahalılıktan dolayı, seçmenin, AK Parti’yi cezalandırdığı görülüyor.Ayrıca, Halk, değiştirmek istiyorsa bunu sandıkta yapabileceğini yine göstermiştir.
login
who are we?
contact us
qosheapp
Toi Staff
Gideon Levy
Belen Fernandez
Andrew Mitrovica
Mort Laitner
Rami G Khouri
Ali Fathollah-Nejad
Nikkei Editorial
visit website
