20’inci yüzyılın burjuva demokrasilerinde merkez sağ ve merkez sol siyaset çok önemli bir role sahipti. Merkez sağ partiler ülkenin şartlarına göre mümkün olduğu kadar serbest piyasa ekonomisini ve olabilecek en düşük devlet müdahalesini savunurken ılımlı bir refah devletini kurmayı amaçlarlar. Kültürel olarak gelenekselci ve tutucu bir tavır sergilerler, çok kültürlü topluma mesafelidirler ve çevreci kaygıları çok önemsemezler. Buna karşılık merkez sol partiler ise kurumlarıyla yerleşik bir sosyal devleti ve karma ekonomik düzeni savunurlar. Kültürel anlamda kendilerini ilerici olarak tanımlarlar, çok kültürlü bir toplumu savunurlar ve çevreci kaygılara öncelik verirler. Merkez sağ ve merkez sol partiler, bu şekilde, kapitalist sömürüden mustarip kesimler, kültürel değişimden şikayetçi kitleler, daha fazla özgürlük isteyen genç kuşaklar ve entelektüeller, etnik ve dini azınlıklar ile kültürel yapının bozulmasını istemeyen muhafazakârlar gibi toplumun farklı kesimlerinden yükselen talepleri kendilerinde toplayıp bunları törpüleyen ve sistemin devamını sağlayan siyasi yapılardı. Merkez sağ ve merkez sol partiler ideolojik olarak birbirinin karşılığı gibi görünseler de, aslında, kapitalist toplumun yarattığı sömürü ve yabancılaşmanın olumsuz etkilerini törpüleyerek toplumu ve kapitalist sistemi ayakta tutmayı amaçlayan kuruluşlardı. Bu anlamda birbirlerini tamamlamakta idiler.

21’inci yüzyıl teknolojik değişim sebebiyle bütün bu yapıyı alt üst etti. Teknolojik değişimin birinci sonucu olan küreselleşme süreci siyasi ve toplumsal açılardan geçen yüzyıldan kalan yerleşik siyasi düzeni hallaç pamuğu gibi attı. Öte yandan teknolojik değişimin iktisadi üretimde yarattığı teknik ilerleme ise üretim fonksiyonunun değişimine, emek ve sermayenin hem tanımlarının hem de üretimde paylarının değişimine yol açtı.

Küreselleşmenin birbirine zıt toplumsal etkileri oluştu: Bir taraftan insanların tercihleri gelenekselcilikten bireyciliğe doğru değişirken bütün dünyada benzer ürünleri tüketen, benzer yaşam tarzlarının hayalini kuran, benzer müzik ve filmleri izleyen bir küresel tüketici profili oluştu. Öte yandan ve aynı zamanda, insanlar milli kimliklerden uzaklaşıp etnik ve dini kimliklere yakınlaştılar. Küreselleşme ile birlikte artan dış ticaret ve uluslararası sermaye hareketleri ABD de dahil olmak üzere bütün milli devletlerin ekonomiye müdahale ve kontrol gücünü azalttı, ortaya çıkan krizler ve onların olumsuz sonuçlarını bertaraf etmek kabiliyetleri küçüldü. Uluslararası sermaye hareketleri yetmezmiş gibi kaçak göçmenler toplumların hem iktisadi refahlarını hem de siyasi ve toplumsal yapılarını sarstı. Bütün bu olgular merkez sağ ve merkez sol siyasi kanatlar üzerinde yükselen siyasi yapının ve milli devletin zayıflamasına yol açtı.

Toplumsal ve siyasi değişim, normal şartlarda, iktisadi değişimden daha yavaş gerçekleşir. Toplumsal ve siyasi değişimin iktisadi değişime intibakı gerçekleşmezse o zaman toplumsal kimlik kırılması ve çatışma ile karşılaşırız. İdeal olan iktisadi değişimi makul ve toplumsal kırılmalara yol açmayacak bir hızla toplumsal ve siyasi değişimin takip etmesidir. Eğer iktisadi ve toplumsal değişimin hızları arasındaki fark yeterince hızla kapanmazsa........

© Yeni Birlik