GÖRÜŞ - İLYAS ÜZÜM
[email protected]

Dolayısıyla sağlıklı din ve dindarlık anlayışı belli ibadet formlarının yerine getirilmesiyle sınırlı olmadığı gibi, Yaratıcıya karşı görevler göz ardı edilerek insanlar arasında iyi ilişkilere inhisar ettirilen hümanist bir karakterle de sınırlı değildir. Esasında kulların Kendisine iman ve itaatle mukabele etmeleri gerektiği Yaratıcının hükmü olduğu gibi insanlar arasındaki ilişkilerde veya çevreye karşı tutumuzda insaniyetimize uygun davranmak da Onun hükümleri içerisinde yer alıyor. Söz gelimi, Bakara suresinin başında müminlerin gayba iman etmeleri, namazı ikameleri, kendilerine rızık olarak verilenlerden infakta bulunmaları, önceki kitapları ve Kur’an’ı tasdik etmeleri, ahiretin varlığını kesin bir şekilde benimsemeleri ifade edilirken1 Hucurât suresinde müminlerin birbirlerini alaya almamaları, kötülememeleri, kötü lakapla çağırmamaları, birbirleri hakkında su-i zanda bulunmamaları, birbirlerinin gıybetini yapmamaları2 emrediliyor.

Sözü getirmek istediğimiz husus insanlar arası ilişkilerde ilahî mesajları dikkate almak gerektiğini bir kez daha hatırlamak! Hucurât suresinde “iman kardeşliği” kavramına da temel teşkil eden ayette şöyle buyruluyor: “Müminler ancak kardeştirler. Öyleyse kardeşlerinizin arasını düzeltin. Allah’a karşı gelmekten sakının ki size merhamet edilsin”3. Görüldüğü üzere ayet-i kerime; a) iman edenlerin birbirlerinin kardeşi olduğu, b) kardeşler arasında sorunların bulunabileceğinden hareketle düzeltme çabasına girmek gerektiği, c) Allah’a karşı saygılı yani takvalı olma, d) böyle olunduğunda ilahî rahmete nail olunabileceği olmak üzere dört noktanın altını çiziyor. Ayetin başını ve sonunu birlikte düşündüğümüzde “iman kardeşliği”nin hakkını verme ile “ilahî rahmete mazhar olma” arasındaki bağa dikkat çekildiği fark ediliyor.

Sözlüklerde “kardeş” kelimesinin “aynı karın yani aynı bedenden var edilen” anlamında “karındaş” sözcüğünden geldiği ifade olunuyor. Bu anlamda kardeş ilk anlamı bakımından aynı anneden doğan kişileri ifade ettiği için “kan kardeşi” diye anılıyor. Fakat kelime zamanla aynı soya, aynı oymağa, aynı millete, aynı ideolojiye, aynı dine mensup olanları içine alacak şekilde genişliyor; kabile kardeşliği, kavim kardeşliği, iman kardeşliği… gibi tabirlerle ifade edilen gerçeklikler ortaya çıkıyor. Bu çerçevede “iman kardeşliği” doğrudan vahyin ifadesi olduğu için büyük önem taşıyor. Çünkü iman onlarca, yüzlerce, binlerce “müşterekliği” ihtiva ediyor. Said Nursi bunu şöyle ifade ediyor: “…İmanın verdiği nur ve şuur ile ve sana gösterdiği ve bildirdiği esmâ-i ilahî adedince vahdet alakaları ve ittifak rabıtaları ve uhuvvet münasebetleri var. Mesela, her ikinizin Hâlıkınız bir, Ma’bûdunuz bir, Râzıkınız bir; bir, bir, bine kadar bir. Hem Peygamberiniz bir, dininiz bir, kıbleniz bir; bir, bir, yüze kadar bir.”4 Demek ki “iman kardeşliği”nde imanın altı esasına inanıldığı için altı temel kategoride müştereklik oluyor, ama aynı zamanda bu müştereklerin her birinin detayı dikkate alındığında sayı binleri aşan bir yekuna ulaşıyor. Mesela “Allah’a iman” açısından bakıldığında Allah’ın isimleri sayısınca ortak bağlar söz konusu oluyor.

O halde iman kardeşliği aynı dine inanmaktan kaynaklanan binlerce ortak paydanın bulunduğu muazzam bir bütünlüğün ifadesi oluyor. Dahası Kur’an’da öğretildiği........

© Yeni Asya