W. O. v. Hentig’in kaleminden Turan

Mehmet Akif Erdoğru

SSCB tehdidinden dolayı Türkiye’nin 1941’de Türk Dünyasına yönelik olarak irredentalist bir siyaset başlatması üzerine Alman subay ve diplomat Werner Otto von Hentig (öl.1984), Zeitschrift für Politik, MÄRZ 1942, Vol. 32, No. 3, s. 185-188’de ‘Turan – Tatarei’ başlıklı yazısında ‘Turan’ üzerine şunları yazmıştır:

‘(Türkiye’de) yaşlı nesil, babalarının özgür olduğunu, halkın başarılarını ve icraatlarını öven çok sayıda efsane ve destanın var olduğunu, din adamlarının yanı sıra 1890'larda tüm Türklerin birliği için kampanya yürüten İsmail Gaspıralı (Kırım Tatarı fikir adamı, eğitimci ve yazar-yayıncı, öl. 1914) gibi büyük milliyetçilerin de milli ruhu korumak için mücadele ettiğini iyi hatırlıyor. Başlangıçta siyasi, sonra kültürel ve en sonunda ekonomik olmak üzere birçok baskı yönteminin onları onurlu bir yaşamdan mahrum bıraktığını ve babalarının bir zamanlar özgürce sahip oldukları topraklarında onları zavallı kölelere dönüştürdüğünü hatırlıyorlar.

Anadolu Türkleri arasında belki de unutulmamış ama gerilemiş olan eski bağlar, bugün olduğu gibi o zamanlar da yeniden su yüzüne çıkıyor. Orada, Rusya'da kadim Turan'ı arıyorlardı. Şimdi bu gerçek olabilir mi? Bu noktada, karışıklığı önlemek için "Turan" kelimesinin çeşitli anlamlarına dikkat çekmek istiyorum. Jäschke (Gottard Jaeschke, Alman tarihçi, öl.1983) göre, başlangıçta İran ile karşılaştırılan bu Farsça terim, ilk olarak 1893'ten beri Macaristan'da "ata........

© tarihistan.org