Touraj Atabaki’nin kaleminden Pan-Turancılık

Mehmet Akif Erdoğru

Leiden Üniversitesi öğretim üyesi ve aynı zamanda Amsterdam’daki Uluslararası Sosyal Tarih Enstitüsü’nde Ortadoğu ve Orta Asya bölüm başkanı olan Touraj Atabaki, Encyclopedia of Islam and the Muslim World, ed. Richard C. Martin, 2004, s. 521-522’de Pan-Turancılık hakkında şu bilgiyi vermektedir: Pan-Turancılık, 19. yüzyılın sonları ve 20. yüzyılın başlarında ortaya çıkan ve tüm Türk halkları arasında güçlü bir kültürel bağ oluşturan bir ideolojidir. Pan-Turancılık, pan-Türkizm ile ilişkilendirilse de, taraftarları farklılık gösterir. Tarihsel olarak pan-Türkizm esas olarak Osmanlı İmparatorluğu ve sınır bölgelerinde yaşayan Türklerle sınırlıyken, pan-Turancılık daha geniş kapsamlı iddialara sahipti. Pan-Turancılık, Moğollar da dâhil olmak üzere Turan soyundan geldiğini iddia eden tüm Türk halklarını birleştirmeyi amaçlıyordu. Turan ismi, Orta Asya'daki mitolojik bir yayla ile bağlantılıdır.

Avesta'da Turan adı verilen halk, hakiki dinin düşmanları, yani Zerdüştlüğü kabul etmeyenler olarak tasvir edilmiştir. Ancak daha sonra Turan terimi, Orta Asya'daki İranlı olmayanların ve çoğunlukla göçebe Türk halklarının yaşadığı Amu Derya........

© tarihistan.org