Diğer

T24 Haftalık Yazarı

28 Ocak 2024

Bir gösteri ne kadar barışçıl olursa olsun, yetkililerin kalabalığa karşı sert önlemler aldığına dünyanın birçok ülkesinde, en çok da ülkemizde tanık oluyoruz. Özellikle yöneticilerin görüşlerine ters düşen söylemi olan barışçıl gösteriler bundan en çok nasibini alanlar. Sert önlemlerin başında kolluk kuvvetlerinin göstericilere fiziksel müdahalesi yanı sıra kimyasal silahların kullanılması geliyor.

Bu olaylara risk perspektifinden bakacak olursak, örneğin göz yaşartıcı gaz (tehlike) kullanıldığında bireyler, göz yaşartıcı gazın etkisini azaltmak için çeşitli kontrol önlemleri uygulamaktadır. Elbette protestocular bu tür gösterilere katılmadan önce tam kapsamlı bir risk değerlendirmesi yapmıyorlar. Gaz maskesi (kimyasal silahların etkilerini en aza indiren kontrol önlemi) en iyi çözüm olsa da çoğu ülke, kimliklerini gizledikleri iddiasıyla protestocuların gaz maskesi takmasını yasaklıyor. Ama sonuçta olay orantısız ve aşırı şiddetli müdahaleye geliyor, tıpkı Gezi Parkı olayları sırasında olduğu gibi.

Dünyanın pek çok yerinde neredeyse her gün protestolar meydana geldiğinden ve kolluk kuvvetlerinin protestoculara karşı yaygın olarak kimyasal silah (tehlike) kullandığından, aktivistler kaçınılmaz göz yaşartıcı gaz saldırısına karşı kendilerini daha iyi hazırlamak için çalışıyorlar.

Göz yaşartıcı gaz (resmî tanımda gözyaşı dökücü ajan olarak bilinir) ciddi göz, solunum ve cilt tahrişine, ağrıya, kusmaya ve hatta körlüğe neden olan kimyasal bir silahtır. Genel olarak türleri arasında biber gazı (oleoresin capsicum), GS gazı (2-klorobenzalmalononitril), CR gazı (dibenzoksazepin), CN gazı (fenasil klorür), novivamid (pelargonik asit vanililamid), bromoaseton, ksilil bromür (metilbenzil bromür) ve sin-propanetial-S-oksit bulunuyor. Fişeklerin/kapsüllerin yakın mesafeden ateşlenmesi ve doğrudan protestocuları hedef alması durumunda ölümle sonuçlanabilen travmatik yaralanmalar olabiliyor. Dünyanın birçok yerinde, gözlerini kaybetmiş, kafatasında ve ekstremitelerinde kemik kırıkları olan birçok belgelenmiş protestocu vakası var.

Gezi Parkı eylemleri sırasında 16 Haziran 2013'te polisin attığı gaz fişeğinin başına isabet etmesiyle 269 gün komada kalan ve 11 Mart 2014'ta hayatını kaybeden Berkin Elvan'ı unutmadık. Bu arada İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 1. Ceza Dairesi, Gezi Parkı protestoları sırasında İstanbul-Okmeydanı'nda Berkin Elvan'ı gaz bombası kapsülüyle başından vurarak ölümüne neden olan polis memuru Fatih Dalgalı'ya “olası kasıtla kasten öldürme” suçundan verilen 16 yıl 8 ay hapis cezasını onadı. Cezası Yargıtay tarafından onaylanırsa Dalgalı hapse girecek, ama şu anda dışarıda. Berkin Elvan'ın anne ve babası Cumhurbaşkanı'na hakaret suçundan 8 yıl 8 aya kadar hapis cezasıyla yargılanıyor, ailenin avukatı Can Atalay ise hapiste.

Gezi Parkı eylemlerinde kimyasal silahlara karşı korunmaya yönelik, gaz maskesi bulamayanların sıradan deniz gözlüğü ile gözlerini korumaya yönelik bir çaba içinde olduklarını biliyoruz. Bu aşamada ağzı ve burnu kapatan inşaatçı maskesinin kullanılması bir dereceye kadar koruma sağlayabilir. Ev yapımı maskeler ise çok sınırlı koruma sağlar.

2011 yılında, göz ağrısı, körlük ve göz yaşartıcı........

© T24