Cumhûriyetin tek parti döneminde 1932-1950 yılları arasında 18 yıl boyunca ülkemizde ezânlar Türkçe okundu. Her ne kadar uygulanmasa da ibâdetin de Kur’ân’ın orijinal metninden değil Türkçe meâlinden yapılmasına çalışıldı. Böyle bir hengâmede hutbenin de tümüyle Türkçe olarak okunması gündeme geldi. Bediüzzaman, o günlerin bu aktüel tartışmasına eserlerinde temas eder. Mesela İçtihad Risalesi isimli çalışmasında şu değerlendirmeleri yapar:

“Bazı gafiller, hutbe gibi bazı şeair-i İslâmiyeyi, Arabîden çıkarıp her milletin lisanıyla söylemeyi, iki sebep için istihsan ediyorlar:

Birincisi: "Tâ, siyaset-i hazıra avam-ı müslimîne de o suretle tefhim edilsin."

Hâlbuki siyaset-i hazıra, o kadar çok yalan ve hile ve şeytanet içine girmiş ki, vesvese-i şeyatîn hükmüne geçmiştir. Hâlbuki minber, vahy-i İlahînin tebliğ makamı olduğundan, o vesvese-i siyasiyenin hakkı yoktur ki, o makam-ı âlîye çıkabilsin.”

İkinci sebep: "Hutbe, bazı suver-i Kur'aniyenin nasihatları anlaşılmak içindir."[1]

Bedîüzzaman, 1921’de yazdığı Lemaat isimli eserinde âdeta ilerde yapılabilecek böyle bir tahribâtın tedbirini almakta ve şunları nazara vermektedir:

Dînin zarûriyâtı ve şerîatın hemen herkesçe bilinen mes’eleleri kalblerde hâsıldır. Bunları hatırlatmak, zikretmek kifâyet etmektedir. Bunun dîn dili olan orijinal Arabî şekliyle yapılması daha etkili,........

© Risale Haber