A'mak-ı Hayâl, Şehbenderzâde Filibeli Ahmed Hilmi'nin edebiyatımıza kazandırdığı roman. Belki, değişmeyen kahramanlarına rağmen, bir mevzu ve maksad etrafında boy atan hikâyeler mecmuası, demek daha doğru. Tasavvufla felsefenin iç içe, kucak kucağa yaşadığı eserin tahkimine çalıştığı mevzu: Vahdet-i Vücud. Bir nebze de materyalizme reddiye.

Yıllar sonra döndüğüm Vâridât, garip bir saikle A'mak-ı Hayâl'e sürükledi, o da çok eskiden okuduklarımdandı. Daha feyizli, daha derinden bir okuma oldu. Anlaşılan ilerleyen yaş, artan bilgi ve tecrübeler aklın verimliliğini arttırmış. Bedenimizi kemiren zamanın dişleri, ruh ve aklımıza iltimas geçiyor bir müddet. Ömr-ü erzel gelip çatıncaya kadar.

Filibeli 1865'de doğmuş, 1914'te vefat etmiş. Verimli düşünce, edebî ve içtimâî mirasını netice veren ömrü, sadece kırk dokuz yıl. Meşrutiyet münevverlerinin en göze batanlarından biri. Devrin hemen bütün emsâl simaları gibi, düşündüklerini anlatmaya, yaşamaya ve yaşatmaya çalışmış. Matbaa kurmuş, gazete ve mecmualar neşretmiş, iddialı kitablara imza atmış. Ve bir daha hatırlayınız ki, bütün ömrü sadece kırk dokuz........

© Risale Haber