Erdal GÜZEL

Özbekistan'ın ev sahipliğinde gerçekleştirilen Ekonomik İşbirliği Teşkilatı 4. Turizm Bakanları Toplantısı'nda, Erzurum 2025 Yılı Turizm Başkenti olarak seçildi. Erzurum’un Türk Dünyası Turizm Başkenti seçilmesi çok önemli bir gelişme. Erzurum Kalkınma Vakfı olarak, bu önemli organizasyon öncesi tarih, kültür ve sanat konusunda görüş ve önerilerimizi sıraladık.

1-Cumhuriyet kavramının ilk kez telaffuz edildiği ve Cumhuriyet tohumunun Erzurum’da toprağa düştüğü gerçeğine rağmen şehrimizde kapsamlı bir Milli Mücadele Müzesi bulunmamaktadır.

Cumhuriyet Caddesi’nde Cimcime Hatun Türbesi karşısındaki Mustafa Kemal’in ilk geldiği günlerde kaldığı ve sivil hayata döndüğü, Kazım Karabekir Paşa’nın” Ben ve Kolordum Emrinizdeyiz” dediği evin restore edilerek müze haline getirilmesi şehir, için önemli bir kazanım sağlayacaktır.

2-Aziziye savaşına tanıklık etmiş ve şehrin önemli tarihi eserlerinden olan Mecidiye Tabyası’nın Kars’ta ki Kanlı Tabya örneğinde olduğu gibi panoramik bir müze haline getirilmesi çok anlamlı olacaktır.

3-Geçmiş dönemde Erzurum’un dışarıya açılan kapılarından biri olan tarihi Ardahan (Kavak) Kapısı’nın onarılması ve şu an kapalı olan Kars Kapısı’nın trafiğe açılması geçmişi hatırlatması açısından yerinde bir hizmet olacaktır.

4-Bilindiği üzere Erzurum 1916-1918 yılları arasında işgale uğramış bu karanlık günlerde Ermeni çeteleri tarafından Müslüman -Türk Halkı katliama uğramıştır.

Bu katliamlardan en korkuncu Yanıkdere’de yaşanmış. 3000 Erzurumlu bu mevkide hunharca şehit edilmiştir. Tarihe tanıklık eden bu yerdeki mevcut şehitlik bakımsız ve yetersizdir.

Konuyla ilgili hazırlanan çok anlamlı bir proje olmasına rağmen bu konu ne yazık ki askıda kalmıştır.

Dünyada ki Ermeni diasporasının aleyhte propagandalarına karşı şehrimizde yaşanan katliamları gözler önüne sermesi açısından bu projenin hayata geçirilmesi gerekmektedir. Proje Er-Vak adına ilgili yerlere ulaştırılmıştır. İstenirse takdim edilebilir.

5-Değişik kültürlere ev sahipliği yapmış şehrimizde değerlerimizin bize yansıttığı hoş görü kavramını ifade etmesi açısından Gez Köyünde bulunan ve şahsa ait tarihi kilisenin alınıp, restore edilerek müze haline dönüştürülmesi uluslararası bir mesaj niteliğinde olacaktır. Bu bağlamda Oltu’da ki Rus Kilisesinin belirli zamanda fonksiyon kazanması sağlanarak uluslararası davetlerin yapılması düşünülmelidir.

6-Yakın zamanda, Alevi vatandaşlarımızın hizmetine sunulan Cem Evi’nde Alevi-Bektaşi kültürün yaşatılması ve tanıtılması maksadıyla çeşitli etkinlikler düzenlenmelidir. Er-Vak’ın bu konuda projesi hazırdır.

7-Kültür kodlarımız içerisinde bulunan Âşıklık Geleneğinin en yaşayan örnekleri Erzurum’da bulunmaktadır.

Bu özellik, Azerbaycan, Kazakistan, Türkmenistan, Kırgızistan, Özbekistan ve İran’da bu geleneği sürdüren ozanların katılımıyla harika bir şölene dönüştürülebilir.

8-Güney ilçelerimizde ünlü Dengbej ustalarının konser vermeleri sağlanabilir.

9-Çifte Minareli Medrese, Ulu Cami, Taşhan, Yakutiye Medresesi ve Üç Kümbetleri gibi tarihi eserlerimizin eski fotoğraflarının bu mekânlarda sergilenmesi dünü ve bu günü yansıtması açısından önemli olacaktır.

10-şehrimizin önemli simalarının hatırlatıldığı bilboardlar ve anma toplantıları ahde vefanın güzel bir örneği olacaktır.

11- Önemli simalarımızdan ünlü mesnevihan Şefik Can’nın hayatının ve eserlerinin anlatıldığı ve Mevlevilerin katılacağı bir programın yapılması unutulmaz olacaktır.

12- William Redhause’nin Türkçe –İngilizce sözlüğü Erzurum’da yazdığı, Alexandr Puşkin’in Erzurum’da bulunduğu ve kitap yazdığı farkındalık oluşturması açısından duyurulmalıdır.

13- Erzurum denilince akla dadaş ve bar kavramları gelmektedir. Ne yazık ki son zamanlara tutulan barlar ve bar kıyafetleri gerçeği detaylı yansıtmamaktadır. Profesyonelce bar tutan ekiplerin tanıtımlarda yer alması ve barın sadece Başbar ve Hançer Bar’ından ibaret olamadığı yansıtılmalıdır.

14-Geleneksel sporlarımız içinde Cirit-Karakucak Güreşleri, Rahvan At yarışları ve okçuluk Erzurum’da yaşatılmaktadır. Kış ortamında kar üzerinde yapılan cirit müsabakaları izleyenleri heyecana boğar.

15-Kar voleybolu müsabakaları plaj voleybolu müsabakalarından daha ilgi çekici olabilir.

16-Erzurum Ovası kuş çeşitliliği açısından ülkenin en zengin potansiyeline sahiptir. Yerli ve yabancı seyyahlar ile bilim adamlarının ifadeleri bu zenginliği teyit etmektedir. Yapılan son çalışmalarda 230 üzerinde kuş çeşidinin olduğu tespiti yapılmıştır. Bu zenginliğin muhafazası ve tanıtılması açısında mutlaka şehre Kuş Cenneti Milli Parkı yapılmalıdır.

17-Benzer bir durum kelebek çeşitliliği ile ilgilidir. Erzurum bu konuda da ülkede ve Avrupa’da en ön sıralardadır. Bu avantajımız” Konya Kelebek Vadisi” Örneğinde olduğu gibi bir proje ile desteklenmelidir.

18-Türklere Anadolu’nun kapılarının ilk defa 1048 Pasinler Savaşı ile açıldığı tarihi gerçeği ve Anadolu’da ilk vakfın (Yağan Vakfı) Erzurum’da kurulduğu duyurulmalıdır.

19- Er-Vak üyemiz, Şehrin hafızalarından araştırmacı yazar Naci Elmalı’nın yeni kaleme aldığı “Binbir Hatimlerin tarih, ”Necip Fazıl’ın Erzurum Günleri”, Erzurum’da İtikâf Geleneği”, Mustafa Kemal’in Erzurum Günleri” isimli kitaplarının basımının yapılarak kültür hazinemize kazandırılması.

20-Şehrin kültürel mirasına katkılar sağlamış Sebahattin Bulut, Zeki Başar, İhsan Coşkun Atılcan gibi şehre değer katmış ünlü isimlerin baskısı bitmiş kitaplarının tekrar basılması.

21-Atlama Kulelerinin yanındaki Büyük Kiremitlik Tabyası rekreasyon alnının bitirilmesi ve buraya dikilecek bir bayrak direği ile Aziziye tabyasındaki bayrağın selamlanması. Kiremitlik tabya binasının şehir müzesi haline getirilerek atlama kulelerini gezmeye gelenlerin bu müzeyi gezmelerinin sağlanması.

22- Şair Nefi Okulu olarak bilinen Abdülhamid Han’ın yaptırdığı İdadi Okulu’nun orijinal hele getirilip sıvalı duvarlarının eski haline döndürülerek tarihsel bütünlüğün sağlanması.

23- Şehirler mekânlarıyla, mekânlar........

© Pusula Gazetesi