Yeniden Osmanlı ideası Türkiye’de farklı tartışmalar ile şekillenmiş, Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşu ile de ilintili bir hal almıştır. 1950’lerin ortalarında başlayan çeşitli iddialar üzerinden süregelen söylentiler temelde Cumhuriyet’in Osmanlı mirasını dışarıda bıraktığı şeklindedir.

Bu iddialara göre Yeni Cumhuriyet, kurucu kadro ve özelinde Mustafa Kemal Atatürk İngiliz etkisiyle Türkiye’nin parçası olması gereken toprak parçalarını bile isteye terk etmiştir. Bu tartışma ve iddiaların başlangıcı Necip Fazıl Kısakürek’in Büyük Doğu dergisinde 1950’de müstear isimle yazılan “İfşa” başlıklı yazılarıdır.

Lozan, bu tartışmaların objesiydi. Lozan’da Türk Delegasyonu’nun başında İsmet İnönü bulunuyordu. Paşa‘nın önündeki problemlerden belki de en önemlisi Misak-ı Milli ile belirlenen sınırlar içinde görülen Musul vilayeti ile ilgiliydi. Lozan’da Kapitülasyonlar ve savaş tazminatlarının kaldırtması sağlanırken, Musul’la birlikte boğazlar üzerinde tam kontrol elde edilemedi. Hatay başta olmak üzere başka tavizler de verildi.

Alanın ileri gelenlerinin çoğunluğu Lozan’ın ülkenin tapu senedi olduğunda hem fikir olurken, tarihçiliği tartışmalı veya alan ile ilgisi olmayan kesime göreyse hezimettir. Lozan’da karara bağlanamayan Musul Vilayeti, Hatay ve Boğazlar meselesi ise zamana bırakılarak çözümü için önemli adımlar........

© Pusula Gazetesi