Κωνσταντίνος Μάγνης
Η χώρα μας καταδικάστηκε από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για έλλειμμα ελευθερίας στον Τύπο. Η καταδίκη, σε κάποιο βαθμό, ήταν προϊόν πολιτικών προαιρέσεων, ενδεχομένως και εμμονών, ως τσουβάλιασμα ορισμένων καταστάσεων που αθροιστικά έδειξαν βουνό. Αλλά δεν αποτελεί κατασκευή. Ο ελληνικός Τύπος δεν χαίρει της ελευθερίας για την οποία βαυκαλίζονται οι κυβερνώντες. Αλλωστε αναρμοδίως βαυκαλίζονται. Η αναγνώριση της ελευθερίας του Τύπου έχει νόημα και αξία όταν γίνεται από τον Τύπο, όχι από την εξουσία. Σαν να βλέπουμε σκηνή από θεατρικό έργο στην Αλαμπάμα του 1920.
«Μα τι λέτε; Σκλάβος ο υπηρέτης μου; Απάντησε εσύ Οσκαρ. Νιώθεις σκλάβος; Απάντησε ελεύθερα και μη φοβηθείς ότι θα σε μαστιγώσω»
Εντάξει, δεν μας μαστιγώνει και κανείς. Όχι πως είναι λίγοι εκείνοι που το θέλουν, εκείνοι που πιστεύουν ότι μας αξίζει και εκείνοι που το προσπαθούν. Ούτε βέβαια είναι λίγοι εκείνοι που δεν αφήνουν τα πράγματα να φτάσουν μέχρι εκεί: Μεριμνούν ώστε να έχουν το κεφάλι τους ήσυχο. Η πρόληψη είναι προτιμότερη από τη θεραπεία, λένε οι γιατροί.
Εντάξει, επίσης, απολαμβάνουμε πολύ μεγαλύτερη ελευθερία από όση σε κάθε άλλη περίοδο του παρελθόντος. Αλλά είναι σαν να λέμε ότι καλούτσικη ήταν η έκταση της απελευθερωμένης Ελλάδας που έφτανε μέχρι τη Θεσσαλία, αν αναλογιστείς ότι επί τετρακόσια χρόνια μόνη ελεύθερη ζώνη ήταν τα Αγραφα.
Και καθώς μελετήσαμε τα Αγραφα, είναι πολύς ο κόσμος έξω που θα ήθελε τα ΜΜΕ άγραφα και κατευθυνόμενα. Και το παλεύει, άλλοτε ευσχήμως, άλλοτε με χοντροκοπιές. Αυτή η συμπεριφορά είναι απότοκος παλιάς κουλτούρας της πολιτικής και οικονομικής εξουσίας, όπως βέβαια και της γενικότερης κοινωνικής παιδείας γύρω από την έννοια και την αποστολή του δημοσιογραφικού καθήκοντος. Πολύς κόσμος έξω ξενίζεται και δυσφορεί και σκανδαλίζεται όταν βλέπει γραμμένα πράγματα που δεν εγκρίνει. Πράγματα που «δεν κάνει». Η αντίδραση «διαφωνώ με αυτά που γράφεις» είναι λιγότερο συχνή. «Δεν έπρεπε να τα γράψεις», είναι η κυρίαρχη. Δεν θέλουμε την άποψη του δημοσιογράφου. Θέλουμε τη δική μας άποψη, που να είναι βεβαίως, κι αν δεν είναι, να γίνει, άποψη του δημοσιογράφου.
Ο Τύπος πάντα ήταν ευάλωτος στη χώρα. Η κρίση τον απογύμνωσε. Η εξουσία εκμεταλλεύεται τη συνθήκη αυτή. Μικροί και μεγάλοι αξιωματούχοι, ακόμα και κωμικής εμβέλειας, επιδιώκουν την εκβιαστική χειραγώγηση των μέσων ενημέρωσης σαν αυτονόητη συνάρτηση του δημοσιογραφικού έργου με οικονομικές συμφωνίες εμπορικού χαρακτήρα. Η άμυνα των εκδοτών σε πολλές περιπτώσεις είναι διάτρητη. Σε επίσης πολλές, οι εκδοτικές επιχειρήσεις- και τα τομεακά τους όργανα- θεωρούν την αντιδεοντολογική έκπτωση σαν αυτονόητη παραχώρηση. Αλλωστε για ορισμένους αυτό ήταν το κίνητρο να κάνεις τον εκδότη. Βαθμαία, όλο και περισσότεροι δημοσιογράφοι αλλοτριώθηκαν από την ιδέα του εμπορικού αυτονόητου. Αυτή δεν είναι η δουλειά;
Εξυπακούεται, ότι η απολυταρχική αντίληψη έναντι του Τύπου είναι μια χαρά δεξιά, κεντρώα και αριστερή, κι ας παριστάνουν ορισμένοι χώροι τον ανησυχούντα υπέρ των ελευθεριών. Ποιος κάτοχος πολιτικής ή οικονομικής ισχύος αρνήθηκε τον πειρασμό να ασκήσει επιρροή στον Τύπο, είτε εξ αριστερών είτε εκ δεξιών. Απλώς οι περισσότεροι ιδεολογοκοποιούν την αιχμαλωσία, διότι υπηρετούν ιερό σκοπό που αγιάζει τα μέσα και εξημερώνει τα Μέσα.
Ως μεγάλο ζήτημα προτάσσονται οι αγωγές, που ασκούν τρομοκρατία σε βάρος των δημοσιογράφων και των ενημερωτικών επιχειρήσεων. «Πρόσεχε τι γράφεις, μη μας μπλέξεις πάλι». Το θέμα, βέβαια, δεν είναι οι αγωγές- είναι αντισυνταγματικό να απαγορεύεις σε κάποιον να αναζητά το δίκιο του, κι ας μην έχει δίκιο- αλλά η αδυναμία του δικαστικού κλάδου να δει το δάσος πέρα από το δέντρο, είτε λόγω τυπολατρίας είτε προκατάληψης: Συνήθως αντιλαμβάνονται τις υποθέσεις σαν μέτρηση του εύρους της δημοσιογραφικής ασυδοσίας και όχι σαν επαναβεβαίωση των ορίων της δυνατότητας του κοινωνικού αγαθού της ενημέρωσης να συμπιέζει το κοινωνικό αγαθό της προστασίας της προσωπικότητας ή του ιδιωτικού συμφέροντος. Ζητούμενο, πολύ συχνά, για τον δικαστή είναι να προστατεύει τον ιδιώτη- την εταιρεία, τον πολιτικό- από τον Τύπο και όχι τον Τύπο από τη δυσφορία έναντι του δημοσιογραφικού έργου. Διότι παραβλέπει ότι η ήττα του δημοσιογράφου στο δικαστήριο είναι ήττα της ελευθερίας του Τύπου, ακόμα και αν η ελευθερία εν προκειμένω έχει ασκηθεί καταχρηστικά.
Το ψήφισμα ασφαλώς πάσχει. Περιέχει νύξεις σε καταστάσεις που αφορούν το επίπεδο της δημοκρατίας στη χώρα. Η παράθεσή τους αποκαλύπτει το παραταξιακό πρόσημο των εμπνευστών του. Αλλά αν εξ αυτού του λόγου- ή εξ αυτού του προσχήματος- το ψεκάσουμε εξ ολοκλήρου ω άστοχο, τότε καθοδηγούμαστε από το δικό μας, αντίπαλο παραταξιακό πρόσημο, και θα μπούμε σε μια αντιπαράθεση μεταξύ Φαρισαίων και Γραμματέων υποκριτών.
Νιώθεις σκλάβος, Οσκαρ;
13
0
08.02.2024
Κωνσταντίνος Μάγνης
Η χώρα μας καταδικάστηκε από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για έλλειμμα ελευθερίας στον Τύπο. Η καταδίκη, σε κάποιο βαθμό, ήταν προϊόν πολιτικών προαιρέσεων, ενδεχομένως και εμμονών, ως τσουβάλιασμα ορισμένων καταστάσεων που αθροιστικά έδειξαν βουνό. Αλλά δεν αποτελεί κατασκευή. Ο ελληνικός Τύπος δεν χαίρει της ελευθερίας για την οποία βαυκαλίζονται οι κυβερνώντες. Αλλωστε αναρμοδίως βαυκαλίζονται. Η αναγνώριση της ελευθερίας του Τύπου έχει νόημα και αξία όταν γίνεται από τον Τύπο, όχι από την εξουσία. Σαν να βλέπουμε σκηνή από θεατρικό έργο στην Αλαμπάμα του 1920.
«Μα τι λέτε; Σκλάβος ο υπηρέτης μου; Απάντησε εσύ Οσκαρ. Νιώθεις σκλάβος; Απάντησε ελεύθερα και μη φοβηθείς ότι θα σε μαστιγώσω»
Εντάξει, δεν μας μαστιγώνει και κανείς. Όχι πως είναι λίγοι εκείνοι που το θέλουν, εκείνοι που πιστεύουν ότι μας αξίζει και εκείνοι που το προσπαθούν. Ούτε βέβαια είναι λίγοι εκείνοι που δεν αφήνουν τα πράγματα να φτάσουν μέχρι εκεί: Μεριμνούν ώστε να έχουν το κεφάλι τους ήσυχο. Η πρόληψη είναι προτιμότερη από τη θεραπεία, λένε οι γιατροί.
Εντάξει, επίσης, απολαμβάνουμε πολύ μεγαλύτερη ελευθερία από όση σε κάθε άλλη περίοδο του παρελθόντος. Αλλά........
© Pelop
visit website
login
who are we?
contact us
qosheapp
Toi Staff
Gideon Levy
Belen Fernandez
Andrew Mitrovica
Mort Laitner
Nikkei Editorial
Ali Fathollah-Nejad
Rami G Khouri
