Macaristan ve Avrupa Birliği’nin ilişkilerinde dalgalar ve gerilime alışkınız ama işler bu kez bambaşka bir noktaya geldi. Financial Times’ın, “Avrupa Birliği’nin Macaristan’ın ekonomisini sabote edecek gizli planı” olarak duyurduğu, sızıntı haber gerçekten de sarsıcıydı. Düşünün ki, Avrupa Birliği’nin bile isteye bir üyesinin kuyusunu kazmasına neden olan bir tablo ortaya çıkıyor.
Zaten bu noktaya gelmesine neden olan olaylar, Macaristan Başbakanı Viktor Orbán’ın 2023 sonunda Avrupa Birliği’nin Ukrayna’ya olan 50 milyar Euro’luk destek paketini bloke etmesi ile patlak verdi.
Hukukun üstünlüğünü rafa kaldırmaya ceza
Macaristan ile AB arasında, 2022’den bu yana, Birlik politikalarına ve bloğa üyeliğin temel şartı olan hukukun üstünlüğü ilkesine uymaya zorlamak için fonlar bir araç olarak kullanılmaya çalışılıyor. Hukukun üstünlüğü ve diğer konularla ilgili endişeler nedeniyle, 20 milyar Euro’luk fon dondurulmuştu.
Daha da açarsak: Macaristan, hukuk devleti ve haklar-özgürlükler alanlarında irtifa kaybettiği için, AB’nin dezavantajlı konumdaki üyelerini daha zengin ülkelerle eşitlemek için tahsis ettiği “Uyum Fonları”ndan yararlanması engellenmişti. Macaristan’ın gayrisafi milli hasılasının %2,5’unun AB’nin destek fonlarından geldiğini unutmayalım.
2022’den bu yana yaklaşık bir yıllık blokajdan sonra, Macaristan’ın başta Anayasa Mahkemesi’nin bağımsızlığı olmak üzere, yargısının siyasallaşması konusunda attığı bazı adımlar karşılığında, Uyum Fonları’na uygulanan bloke kaldırılmaya başlandı. Bu yardımlardan, 10,2 milyar Euro’sunun transferini 2023 sonunda gerçekleştirildi. Brüksel, Macaristan ile arasındaki buzları çözmeyi amaçlayan bu adımı, 14-15 Aralık AB Zirvesi öncesi attı. Arka plandaki asıl amaç da, AB ülkelerinin Macaristan dışında tümünün desteklediği Ukrayna’ya 50 milyar Euro’luk yardım paketinin, Macaristan’ın vetosuna uğramadan geçmesini sağlamaktı.
Ne var ki, AB’nin Aralık Zirvesi’nde Macaristan kendi tarafından atılacak adımların sadece yarısını attı: finansal desteği veto ederken, Ukrayna’nın AB üyeliğine aday olmasına taş koymadı. Başbakan Orbán, Ukrayna’ya üyeliğinin önüne “şimdilik” taş koymazken, “Ukrayna’nın daha yıllar boyu AB’ye zaten üye olamayacağı, zamanı gelince üyeliğe izin vermeyeceğine” de işaret etti.
Macaristan’a ders verme çabası
Avrupa Birliği’nin yeni yıl sonrası tatil dönemi noktalandığında, Macaristan’ı Ukrayna politikası konusunda Brüksel’in hizasına çekmek için çabaların da başlaması bekleniyordu. “Hizaya çekmek” derken, Macaristan’ın AB bütçesine Ukrayna’ya yardımın eklenmesine olan vetosunu aşmayı kastediyoruz. Gerçekten de kritik bir süreçten bahsediyoruz: 1 Şubat’ta yeni bir AB Zirvesi gerçekleştirilecek ve bu sıradan bir buluşma olmayacak çünkü Ukrayna’ya yardımı içerecek biçimde 2024 bütçesi revize edilecek.
Bahsettiğimiz Macaristan’a “hizaya çekme” konusu, Avrupa Birliği tarafından daha farklı biçimde de yorumlanmış olabilir mi?
Financial Times’a sızdırılan belgede, gazetenin ifadesiyle şöyle diyor: “1 Şubat'taki [zirvede] herhangi bir anlaşmaya varılmaması durumunda, diğer devlet ve hükümet başkanları, Macaristan Başbakanı’nın yapıcı olmayan davranışları nedeniyle bunun [Budapeşte'ye AB fonları sağlanmasını] hayal dahi edemediklerini kamuoyuna açıklayacaklardır”. Financial Times’ın bahsettiği belgede, AB’nin stratejisinin, “Macaristan ekonomisini hedeflemeyi, para birimini zayıflatmayı ve yatırımcı güvenini azaltmayı” içerdiği öne sürülüyor.
Planın haberi bile Macaristan ekonomisini sarstı
Macaristan'ın para birimi Forint, haber sızdığı 29 Ocak günü, yüzde 0,7 oranında değer kaybederek Euro karşısında, en son Ekim ayında görülen en düşük seviyesine geriledi. Ülkenin ekonomisi büyük ölçüde Avrupa Birliği pazarına bağımlı ve ihracatının neredeyse tamamı sınır ötesinden komşu ülkelerle gerçekleşiyor. Avrupa Komisyonu verilerine göre, AB içi ticaret Macaristan'ın ihracatının %78'ini oluştururken (Almanya %28, Romanya, Slovakya, Avusturya ve İtalya'nın tümü %5); ihracatın %3'ü ABD'ye ve %3'ü İngiltere'ye gidiyor.
Tahmin edilebileceği bu haberle beraber, Macaristan tarafında “dış baskı” söylemleri gündeme geldi. Önce, Macaristan'ın Avrupa Birliği Bakanı János Bóka, Financial Times’a ülkesinin “baskıya boyun eğmediğini” ve Ukrayna ile AB fonlarına genel erişim arasında hiçbir bağlantı olmadığını söyledi. Ve meselenin ülkesinden kaynaklanmadığını öne sürerek, “Macaristan müzakerelere yapıcı bir şekilde katılmaya devam etti ve etmeye devam edecek”. dedi.
Bóka, sızıntı haberin yayınlandığı günkü İngilizce X paylaşımında ise oldukça sertti: “Brüksel bürokratları tarafından hazırlanan belge, yalnızca Macar hükümetinin uzun süredir söylediği şeyi doğruluyor: AB fonlarına erişim Brüksel tarafından siyasi şantaj için kullanılıyor.”
Başbakan Viktor Orbán’ın kendisi de, X üzerinden paylaştığı İngilizce mesajda, “Uzlaşma teklifinde bulunduk. Karşılığında Brüksel'den şantaja uğradık. @FT, bu haftanın başlarında #Brüksel’in şantaj kılavuzu yayınlandı Kedi çantadan çıktı. Hukukun üstünlüğünü bir kenara bırakın, Macaristan'a #göç, #Ukrayna'daki savaş ve #cinsiyet propagandası konusunda kendi fikri olduğu için şantaja uğruyor. Çıkarlarımızı savunacağız. #Macaristan'a şantaja maruz kalınamaz!” dedi.
Bu mesajlardan da anlaşılacağı gibi, ülkenin kendi iç kamuoyuna yönelik olarak Avrupa’nın, Macaristan’ın kötülüğünü isteyen “dış mihrak” olduğu söylemi, Orbán hükümeti tarafından artarak kullanılacak. Sadece 1 Şubat’taki AB Zirvesi değil; Macaristan’ın AB’nin dönem başkanı olacağı 2024’ün ikinci yarısının da çalkantılı geçeceğini şimdiden söyleyebiliriz.
QOSHE - AB’den Macaristan’ı “çökertme” planı mı? - Sezin Öneyaccount_circleinfobrightness_mediumcancel
Macaristan ve Avrupa Birliği’nin ilişkilerinde dalgalar ve gerilime alışkınız ama işler bu kez bambaşka bir noktaya geldi. Financial Times’ın, “Avrupa Birliği’nin Macaristan’ın ekonomisini sabote edecek gizli planı” olarak duyurduğu, sızıntı haber gerçekten de sarsıcıydı. Düşünün ki, Avrupa Birliği’nin bile isteye bir üyesinin kuyusunu kazmasına neden olan bir tablo ortaya çıkıyor.
Zaten bu noktaya gelmesine neden olan olaylar, Macaristan Başbakanı Viktor Orbán’ın 2023 sonunda Avrupa Birliği’nin Ukrayna’ya olan 50 milyar Euro’luk destek paketini bloke etmesi ile patlak verdi.
Hukukun üstünlüğünü rafa kaldırmaya ceza
Macaristan ile AB arasında, 2022’den bu yana, Birlik politikalarına ve bloğa üyeliğin temel şartı olan hukukun üstünlüğü ilkesine uymaya zorlamak için fonlar bir araç olarak kullanılmaya çalışılıyor. Hukukun üstünlüğü ve diğer konularla ilgili endişeler nedeniyle, 20 milyar Euro’luk fon dondurulmuştu.
Daha da açarsak: Macaristan, hukuk devleti ve haklar-özgürlükler alanlarında irtifa kaybettiği için, AB’nin dezavantajlı konumdaki üyelerini daha zengin ülkelerle eşitlemek için tahsis ettiği “Uyum Fonları”ndan yararlanması engellenmişti. Macaristan’ın gayrisafi milli hasılasının %2,5’unun AB’nin destek fonlarından geldiğini unutmayalım.
2022’den bu yana yaklaşık bir yıllık blokajdan sonra, Macaristan’ın başta Anayasa Mahkemesi’nin bağımsızlığı olmak üzere, yargısının siyasallaşması konusunda attığı bazı adımlar karşılığında, Uyum Fonları’na uygulanan bloke kaldırılmaya başlandı. Bu yardımlardan, 10,2 milyar Euro’sunun transferini 2023 sonunda gerçekleştirildi. Brüksel, Macaristan ile arasındaki buzları çözmeyi amaçlayan bu adımı, 14-15 Aralık AB Zirvesi öncesi attı. Arka plandaki asıl amaç da, AB ülkelerinin Macaristan dışında tümünün desteklediği Ukrayna’ya 50 milyar Euro’luk yardım paketinin, Macaristan’ın vetosuna uğramadan geçmesini........
login
who are we?
contact us
qosheapp
Toi Staff
Gideon Levy
Belen Fernandez
Andrew Mitrovica
Mort Laitner
Nikkei Editorial
Rami G Khouri
Ali Fathollah-Nejad
visit website
