İletişim psikolojisi tahsil eden dindar bir genç kız, Karl Marks ile nasıl tanıştığını anlatmıştı. Hocaları, bir iş bulup çalışmalarını istemiş. İlk bulduğu iş, bir mantıcı dükkânında mantı bükmek. “Şöyle yorulup arkaya doğru esnemek bile yasaktı.” demişti. Patron, hemen uyarıyormuş. Üçüncü gün, “Ben bırakıyorum.” deyip önlüğü çıkarmış. Ben de ona, emekli olunca bir vakfın okulunda bir aylık öğretmenlik tecrübemi anlatmıştım. “İyi ki dinimi annemden öğrendim.” diyerek ayrılışımı.

Sonra Karl Marks ile daha samîmi olduğum bir işim daha oldu. Dakikaları sayıyordu, tekkeli tarikli patroniçe. İş kânunu diye bir kânun tanımıyordu. “Âbi adam haklıymış! Aklını kullanmazsan din afyonmuş.” demeye başladım.

Charlie Chaplin’in “Modern Zamanlar” (1936) filmindeki fabrika sahnesini, modern zamanların gençleri pek bilmez. Çok hızlı tempoda vida sıkan işçinin, hızını alamayarak dişliler arasında sıkışması ne kadar tesirli bir anlatımdır. Delirdiği söylenir. Vida sıkmaya o kadar alışmıştır ki kıyâfetinde düğme olan bir kadını, tıpkı bir sapık gibi kovalar. Düğmeleri vida zannetmiştir.

1930'lu yıllarda ortaya çıkan Büyük Buhran’daki acımasız makineleşmeyi, ekonomik koşulları, işsizliği sorgulayan film, Komünizm propagandası yaptığı gerekçesiyle ABD'de gişe yapamaz. Aynı nedenle Almanya ve İtalya'da yasaklanır. Avrupa'nın geri kalanında ise çok büyük........

© Karar