Rusya Ukrayna Savaşı çıktığından beri en çok sorulan sorular “yeni bir Dünya Savaşı’nın eşiğinde miyiz? büyük bir savaş ne zaman çıkar?”

Doğrusu böylesi ciddi bir sorunun yanıtını basit çatışmalar üzerinden aramak; yerel savaşlara bakarak, bölgesel gerilimlere odaklanarak bir dünya savaşının çıkıp çıkmayacağını kestirmeye çalışmak pek de iyi bir yöntem değil.

Çünkü ‘yerel çatışma’, ‘bölgesel savaş’ ve ‘küresel ölçekli büyük savaş’, birbirinden hayli farklı kavramlar.

Evet, temelde hepsi savaştır ve genellikle ilk başladığı andan itibaren “acaba bu çatışma daha geniş bir bölgeye yayılacak mı” veya “bu savaş küresel ölçekte bir çarpışmaya dönüşecek mi” soruları sorulmaya başlanır. Oysa yerel çatışmalar ve bölgesel savaşları oluşturan dinamikler ile küresel düzeyde genel bir savaşı, yani Dünya Savaşı’nı doğuran dinamikler birbirinden çok farklıdır.

Açalım…

Yerel çatışmalar, genellikle iki ülke arasındaki uzun süreli bir anlaşmazlığın silahlı çatışmaya dönüşmesinden ibarettir. Yani aslında Dünya geneli ile kıyaslandığında son derece küçük ölçekte bir çıkar çatışması söz konusudur. Örneğin bir sınır anlaşmazlığı, bir akarsu veya bir tarım havzasının paylaşım sorunu gibi konular… Bu tip savaşlar ya yıllar boyunca sürüp giden, her iki tarafın da galip gelemediği bir kısır döngüye dönüşürler veya daha büyük bazı güçlerin araya girmesiyle dondurulurlar.

Bölgesel savaşlar ise aynı anda birden çok ülkenin bölgesel bir sorun üzerinden çatışması olarak tanımlanabilir. Burada genellikle taraflardan biri ‘paylaşılan’ veya ‘yağmalanan’ konumundadır. Daha güçlü bir ittifak, artık zayıflamış olan ülkeyi hırpalar hatta tamamen tarihten silebilir.

Böylesi olaylarda da dünyanın geri kalanı, kendi payına düşecek parçalara bakar. Hiçbir büyük güç, silah satabilecek veya kendisi adına savaşabilecek birileri varken doğrudan savaşa girmeyi tercih etmez. Büyükler, bölgesel aktörlerden birinin arkasında durup savaştan pay kapmaya bakar. Dolayısı ile bölgesel savaşların da küresel ölçeğe yayılması pek yüksek bir ihtimal değildir.

Peki öyleyse küresel ölçekteki savaşlar, yani ‘Dünya Savaşları’ hangi saikler ile, nasıl çıkar?

Öncelikle, yerel veya bölgesel düzeydeki anlaşmazlıklar küresel........

© Haber7