Ekonomiden mühendisliğe, sağlıktan çevre politikalarına kadar her alanda “risk” kavramı hayatın merkezine yerleşmiş durumda. Ancak riskin sadece varlığını bilmek yeterli değildir; asıl önemli olan, riskin ölçülmesi ve yönetilebilir hale getirilmesidir. Bir olayın gerçekleşme olasılığı ile ortaya çıkacak zararın büyüklüğünü sayısallaştırmak hem stratejik kararların hem de sürdürülebilir yönetim anlayışının temelini oluşturur. Günümüz dünyasında risk ölçümü, yalnızca krizleri önlemek için değil, fırsatları doğru zamanda değerlendirebilmek için de vazgeçilmez bir araç haline gelmiştir.
Risk Ölçümü: Soyut Bir Kavramın Somutlaştırılması
Risk ölçümü, bir belirsizliğin olasılıksal etkisini sayısal olarak ifade etme sürecidir. Klasik tanımıyla risk, “olasılık × etki” formülüyle açıklanır. Yani bir olayın gerçekleşme ihtimali ile bu olayın yaratacağı olumsuz sonucun büyüklüğü çarpıldığında, elde edilen değer o riskin seviyesini gösterir. Bu formül basit görünse de arkasında karmaşık analiz teknikleri, veri modelleri ve istatistiksel yöntemler yer alır.
Örneğin finansal sistemlerde Value-at-Risk (VaR) yöntemi, belirli bir güven düzeyinde portföyün ne kadar kayıp yaşayabileceğini ölçer. Bir banka, � güven düzeyinde günlük 10 milyon TL VaR değeri hesapladıysa, bu, 100 günden 95’inde kaybın 10 milyon TL’yi aşmayacağı anlamına gelir. Aynı şekilde işletmeler için yapılan risk analizlerinde “beklenen kayıp” (expected loss) kavramı, olasılıklar ile zarar büyüklüklerinin birleştirilmesiyle ortaya çıkar.
Ancak sadece nicel (sayısal) ölçümlerle yetinmek, riskin doğasını tam anlamıyla kavramak için yeterli değildir. Çünkü bazı riskler nitel (qualitative) özellik taşır: itibara zarar, müşteri güveninin kaybı, kurum içi kültürel çatışmalar gibi unsurlar matematiksel olarak tam ölçülemese de etkileri son derece belirleyicidir. Dolayısıyla risk ölçümünde nicel ve nitel analizlerin birlikte kullanılması, bütüncül bir yaklaşımın temelini oluşturur.
Belirsizliğin Bilgiye Dönüştürülmesi
Risk ölçümü, aslında belirsizliğin bilgiye dönüştürülmesi........

© Haber Ege