Eril tahakkümün yaygın olduğu dönemlerde ahlâklı olan, cesur ve zeki olan hep erkektir. Sanatın, şiirin üst perdeden tiyatronun yaratıcıları da hep erkektir. İlk insandan itibaren erkek düzeninde şekil almaya çalışan kadınların kabul görülebildiği en yüksek mertebe, erkeğe benzeyen kadın olmaktır. Duayen Shakespeare bile Danimarka Prensi Hamlet’i yazarken karşısında karakteri desteklemek adına güçsüz, çaresiz Ophelia’yı yazmıştır. Kadın olduğu için nahif, korunmaya muhtaçtır Ophelia, hatta zihin dünyası bile güçsüzdür. İntihar etmesiyle içinde bulunduğu dünyaya ve kasvete katlanamayan aciz bir genç kadın olarak tasvir edilir. Çünkü Hamlet amcasından intikam almak için büyük yeminini ettiğinde gözü hiçbir şeyi görmemektedir; Ophelia’yı bile.

Efsanevi yönetmen Metin Erksan’ın vizöründen izlediğimiz İntikam Meleği: Kadın Hamlet (1976), babasının hain bir cinayetine kurban gitmesinin ardından gerçek suçluyu bulmaya yemin eden genç bir kadının hikâyesine odaklanır. Hikâye William Shakespeare’e ait olsa da filmin senaryosu, kamerasını kalem gibi kullanabilen yönetmenlerden biri olan Metin Erksan’a ait. Yaşadığı dönemin sanat anlayışına, entelektüel seviyesine ve toplumsal sorunlarına her zaman dikkat eden Erksan, Kadın Hamlet’i beyazperdeye taşırken kadın konulu filmlere yeni bir soluk getirmeyi amaçlar. Döneminin “Toplumsal Gerçekçi” yönetmenlerinden biri olan Erksan, Fatma Girik’in deneysel Hamlet temsilini Türk kadınının uluslararası arenada görünürlüğünü desteklemek adına yaptığı aşikâr. Kadınların femme fatale ya da erkeğin gölgesinde pasif temsilinin ardından yeni bir mizansenle tanıştırılması, 1970’li yılların çevresel faktörünün de bir nevi analizini yapmamızı sağlamaktadır.

Babasını çok seven Hamlet, bir gün onun ölüm haberiyle sarsılır. Saygın bir insan olan Ahmet Bey kendi çiftliğinde gizli bir düşman tarafından vurulmuştur. Henüz ilk sahnelerde katil ve maktulle tanışan seyirci filmin geri kalanının nasıl çözüleceğiyle alakalı bir endişeye düşmeden sıralı gelecek olarak görüntülerin izine düşer. Erksan’ın akıcı kurgusu ve yalın sinema dili belki de en çok Kadın Hamlet filminde kendini belli etmektedir. Bu yapımda ne Yılanların Öcü (1962) filmindeki gibi sert bir dili ne de Sevmek Zamanı’ndaki (1966) gibi üst perdeden bir ruhani aşk masalı göremeyiz. Bireysel sinema anlayışının en ikonik filmlerinden biri olan Kadın Hamlet Türkiye sosyopolitik gündeminin eleştirel bir feminizm denemesi olarak okunabilmektedir.

Feminizmin tarihsel........

© Film Hafızası