Geçen hafta kent-soylulaştırma aracı olan kahve mekânlarını ele almıştım. Bu hafta da aynı kavram altında ve yine bir örneği açarak sanat mekânlarına değineceğim. Bu arada belirteyim, kahve dükkânlarının sömürü yüzünü merkeze alan Murat Uysal’ın haberine, EspressoLab isimli dükkân mahkeme kararıyla erişim engeli getirdi (1). Diğer bir deyişle sömürü düzenlerinin sürmesi için hakikatin yayılmasını istemediler. Bu da bize hakikate ısrarla daha çok alan açmanın gereğini gösteriyor.

23 Ekim 2024’te Tersane İstanbul’da sanat fuarı Contemporary İstanbul’un açılışı olacak. Bu sanat fuarının Haliç tersanelerinde konumlanışını, müşterek değerlerimize haksız bir biçimde el koyma/çökme olarak okuyorum. Ama kendileri öyle ifade etmiyor elbette. Web sayfası Fuarın “İstanbul’un tarihi mimarisine yayıldığı”nı söylüyor. Fuarı tanıtan haberlerde “neden buraya gitmeli” sorusuna “güncel sanat sahnesini yakalamak, tarihî Tersane İstanbul'un sanatla buluşmasına tanıklık etmek için” deniyor. Ancak aynı kahve mekânları gibi, sanat mekânları da sömürü düzeni yaratıyor ve adı geçen Fuar, esasen Haliç’teki kentsel dönüşümün üstünü örtmeye, türlü kent suçlarını görünmez kılmaya ve nihayetinde emekçileri yerinden süren bu ortamı cazip kılmaya yarayan bir gösteri. Fuar denilen ortam da eşit-adil bir sanat üretim/paylaşım ortamı değil, sanat işlerinin piyasaya sürüldüğü bir pazar ortamı.

Contemporary İstanbul’un Haliç’e çöken sanat pazarı neyin üstünü örtüyor, açalım;

Türkiye’de 1980’lerde etkisi baş gösteren neoliberal politikalar, 1990’larda devlet kurumlarının özelleştirme kapsamına alınmasıyla her alana yayıldı. 2000’lerden bu yana da süreci devralan AKP eliyle bu topraklarda üretilmiş tüm değerleri derinden etkiledi. Söz konusu süreçlerin her aşamasından istisnasız bir şekilde etkilenenlerden biri de Haliç Tersaneleri, nâm-ı diğer Tersane-i Âmire oldu.

20. yüzyılın son çeyreğine dek aktif bir biçimde kullanılan ve bir su kenti olan İstanbul’un hat analizine bağlı gemi üretim, bakım/onarım ihtiyacını karşılayan Tersane-i Âmire, farklı programdaki yapıları ile Haliç’in kuzey kıyısında yaklaşık 2 km’lik kıyı şeridine........

© Evrensel