104 yıl önce, 23 Nisan 1920 tarihinde ulusal egemenlik ilan edildiğinde, insanlarımız kula kulluk anlayışından özgür insan anlayışına geçmiş oldu. Evet, halkımız kulluk ezikliğinden kurtulmuş, fakat iki açıdan henüz özgürleşememişti. Dinsel özgürleşme için 17 yıl gibi bir sürenin beklenmesi gerekiyordu. 5 Şubat 1937 tarihinde laiklik ilkesinin anayasaya girmesiyle, insanımız dinsel baskıdan kurtuluyordu. Fakat bir mesele daha vardı ki, o da ekonomik özgürlük ya da ekonomik demokrasi ilkesinin anayasa hükmü olmamasıdır. Bunun anlamı şudur ki, yeni cumhuriyet kapitalist devlet temeli üzerine inşa edilmiş oluyordu. Bu durum, 1920 ve 1937 harekatlarını değersizleştiremezdi, çünkü toplumsal dönüşümler için gerekli halk tabanı ve ekonomik aşama ideal duruma değil, ancak fiili oluşuma elveriyordu. Henüz sanayileşme hamlelerine geçememiş olan ekonomide, halk proleter niteliği kazanmamış, toplumda kapitalist tür sömürü oluşamamış, halkın büyük bölümü tarımla geçimini sağlayan, fakat henüz örgütlü çiftçi dahi olamamış idi. Osmanlı’nın son dönemlerinde bazı ufak kıpırdanmalar görülmüş olsa dahi, sosyoekonomik yapı hiçbir biçimiyle olgunlaşma aşaması görüntüsü sergilemiyordu.

Bu miras üzerine ekonomik devrim değil, ancak sosyoekonomik kalkınma hamleleri kurgulanabilirdi. İşte köy enstitüleri, devletçilik uygulaması, kamu iktisadi teşekküllerinin (KİT) kurulması, sanayi planları gibi zamanla yarışırcasına her türlü insanüstü gayretle toplumun kalkındırılması çabasına girişilmesi takdire şayan olduğu gibi, bu çabaları büyük gayretlerle uygulayan zamanın devlet adamları da doğal olarak şükranla yad edilir. Ancak ulusal hakimiyet ve siyasi demokrasi anlayışı ile halkın gerçek ekonomik demokrasi sistemine kavuşması olgularını birbiri ile karıştırmamak gerekir. Ulusal hâkimiyet, ulusun tümünü toplumsal karara dahil etmeden, parlamento yoluyla üstten yönetimle kurgulandığında,........

© Evrensel