“Ölür Çünkü Babalar” adıyla geçtiğimiz aylarda bir anlatı kitabınız yayımlandı. Umarız okuru bol olur. Son zamanlarda edebiyat dünyamızda mektup türünde pek eser yazılmıyor ya da yayımlanmıyor. Neden bir öykü kitabı ya da roman değil de mektup? Hatta kitabınıza mektup-roman diyebilir miyiz?

Sınırların aşındığı, flulaştığı her şeyin fazlasıyla iç içe girdiği, yahut girmeye meyyal olduğu, zarfın mazrufa galebe çaldığı destursuz bir dönemde olduğumuzu düşünüyorum. Anlatı formlarının tanımı ve içerikleri de bundan payını alıyor haliyle. Ben kitabın bir roman olarak adlandırılabileceğini düşünmüştüm, yayınevinin önerisi doğrultusunda “Anlatı” diye çıktı. Anlatı türü sanırım bu sınır ihlallerinin amblemi olacak tıynete sahip bir kavram yahut isimlendirme. Ne roman, ne öykü ne öz kurmaca. Tam olarak ne olduğu konusunda bir konsensüs sağlanmamış. Bildik yazı formlarının dışında kalan metinlerin geçici konukladığı bir otel. Belki tanımın nihayete ermesi için bu türden adlandırılacak eserlerin çoğalması lazım. Buradan şöyle bir şey hasıl oluyor, kavram ya da isim nesnesini belirlemekten çok nesnenin yekunu ismin boşluklarını dolduracak gibi. Anlatı demişsek, pekala “mektup roman” da diyebiliriz.

Kitabınızın satırlarından, cümlelerinden hüzün sızıyor. Kitabı okurken gözlerimiz doluyor. Neden böyle bir kitap yazmak istediniz? Neydi gayeniz?

Yazarken benzer hislere zaman zaman kapıldığımı söyleyebilirim. Öyle olsun gayreti içinde değildim oysa. Bir eserin muhatabının duygu dünyasına hitap etmesi okurunun kendine çekilmeye, yoğunlaşmaya yol açması iyi bir şey olsa gerek ama sadece duygusallık üzerinde bir etki yaratma gayesiyle yazılması ya da niteliğinin buna bağlanması riskli, dahası edebiyat dışı bir durum. Gayem edebi bir eser yazmaktı, bu da benim için yeter bir gayedir.

Kitabınızdaki ilk metnin adı: “Doğum Günü”. Doğum günü kutlanırken bir ölüm haberi alıyorsunuz hem de babanızın ölüm haberi. Bir paradoks, zıtlık, karşıtlık… Buradaki karşıtlık sizinle içine doğup büyüdüğünüz kültür arasındaki karşıtlığı, kapanmayacak mesafeyi de gösteriyor mu?

Bu “karşıtlık” ve “zıtlık”tan öte belki harikulade bir sentez, doygun bir müştereklik. Bu, insan “olmak”lığın hülasası, sayfanın başı ve sonu, cümlenin öznesi ve yüklemi… Daha da kısaltılabilir bu, nokta mesela. Evveli de ahiri de nokta. Haddini bilmek daha doğrusu hatırlamak belki, en fazla bir nokta bir zerre olma bilincinde olmak.

Doğum ve ölüm, ikisini zıt görmemek gerektiğini idrak ettiğim bir yaştayım. Ölüme de doğuma da şükür diyeyim. İçinde doğup büyüdüğüm iklime, kültüre gelirsek habitusunu daha üst duygulara ve hallere tevil etmek kanımca daha faydalı ve kapsayıcıdır. Evet, içine doğduğumuz kültür ikliminin penceresinden bakarız evrene ama oradan ibaret olmadığımız bilgisini, azığını da yanımıza almayı ihmal etmemek gerekir.

Kitabınızda en başından sonuna kadar yazmakla yazmamak arasında bir tereddüt hissediliyor. Yazılanları baba okursa kırılacak, yazılmazsa yazar içini boşaltamayacak. İnce bir ip üzerinde yürüyor yazar, arada dengesini kaybedip içinde kalanları boşaltıyor, bazen de usta bir cambaz gibi duygusallığa düşmeden yürüyor. Neler söylersiniz bu ince dengeyle ilgili?

Evet, doğru bir tespit. Bu kitap özelinde olan bir şey değil benim için. Eskiden yazmak gerektiğini, bir tür yazmaya yazgılı olduğumu düşünürdüm ama son yıllarda her şeyde bir yazıp yazmamak arasında bocalarım. Bir beyhudelik ve gereklilik, bir aciliyyet ve sakinlik arasında kalırım. Çok güzel, yüce eserler, değerli sözler var. Sözümün seleflerimin bana bahşettiği güzelliğin bir sadakası, zekatı olabilsin isterim. Kendimi ikna edebilsem daha az yazarım. Sözü çarpıtmak, eksik bırakmak, hakkını vermemek kadar; çoğaltmak da bana günahmış, yazıkmış gibi geliyor. Sanki bir vebali olmalı sözü gereksiz yere çoğaltmanın. Belki yazıp yazmamak gibi birbirinden uzak duran iki ucu yakınlaştırıp, bir sıfır noktasında yazabilmek en güzeli.

“İnce denge” meselesine gelirsek, bu eserleri yazdığımız meçhul kişiye ve edebiyata karşı bir görevimiz, estetik bir sorumluluk. Bunu sağlayabilmişsem, sözü çoğaltma vebalinden biraz olsun beri durmuş sayarım kendimi.

Yazım tarzınız Oğuz Atay’ı anımsatıyor biraz. Kafanızın içindekileri doğrudan okura anlatan bu bilinç akımı hakkında neler söylersiniz?

Oğuz Atay’ın “Babaya Mektup” var bilirsiniz. Samimi, içten hem ciddi hem de sırf insanın bulanık ve ham zihninden fışkıran her şeyi pek matah sayan adına da ciddiyet dediği şeyin dibinde boy veren ironik ayrık otlarıyla dolu bir metinler. Atay’ın aklının, sözünün yatağını severim; sıcak ve güzel bulurum, haz alırım. Bu metinde bilinç akımı/akışı var mı? Varsa da denetimli bir akıştır en fazla. İşin doğrusu bu akışı ya da akımı eskiye nazaran pek sevmiyorum. Tek kerteriz noktası akım/akışı olabildiğince sağlamak, mükellef bir kaydını düşmekmiş gibime geliyor. Tek başına bu şey neden değerli ve güzel olsun ki?

Babanıza yazdığınız metinlere bakıldığında bir fikir çatışması, bir kuşak çatışması, bir bilinç çatışması seziliyor. Geleneğe, toplumsal değerlere bakışınızı kısaca anlatabilir misiniz?

Daha önce bir söyleşi de değinmiştim, tekrar etmeme müsaade ederseniz anlatayım: Bu kitapta anlattığım babam değil, hatırladığım babam da değil, belki hatırlamak istediğim........

© dibace.net