“Duasız ve Törensiz” yoğun duygusallık içeren, hatırlayışın ve unutuşun kıyılarında dolaşan; bir büyük yitirişi, hüznü, sonsuz arayışı ilmek ilmek işleyen bir roman. Neval’in derin, sızılı aşkının metinleşmiş hali. Neden böylesi bir kurguyu tercih ettiniz? Neler söylersiniz “Duasız ve Törensiz”le alakalı?

İnsanın kaybından sonra yaşadıkları beni çok etkiliyordu. Ölüm bir gerçekti ama ölümü geride kalanın kabul ediş/edemeyiş hali uzun süredir zihnimi meşgul eden temel bir konuydu. Yıllarca yas tutan insanlar tanıdım. Sevgililerini, eşlerini, çocuklarını kaybetmişti bu insanlar, ancak sevdiklerinin ölümlerini kabul etmekte zorlanıyorlardı. Ben de böyle bir metin yazmaya karar verdim.

Romanımın baş karakteri Neval, Hasan’ın kaybını yaşayacak, onu deliler gibi arayacak, sorular kapısına dayandığında ise kendisine işaret edilen yere, mezara gitmeye karar verecekti. Mezara gitmek için yola revan olacak ancak gitmeyi başaramadan gerisin geriye eve dönecekti. Romanın temel aksı buydu.

Bu hikâyeyi nasıl kurgulayacağıma karar vermem gerekiyordu. Doğrusu bu en kolayıydı benim için. Zor olan böylesi ağır bir duyguyu yaşayan Neval’i ete kemiğe büründürmek, onun duygularını giyinmek, zihninin içine gezinmekti. Bunun çok zor ve netameli olduğunu söylemeliyim öncelikle. Bir yıl boyunca Neval gibi yaşamak beni duygusal açıdan çok yordu. İstediğim metni ortaya çıkardığımı düşündüğümde son noktayı koydum.

Romanın odağında yas tutma, hatırlama-unutma ve ölüm karşısındaki çaresizlik duruyor. Aynı zamanda romanda bellek mekânlardan biri de Kasaplar Deresi. Neval birçok kez buraya gitmek istiyor ama çetin kış şartları Ona izin vermiyor. Yas, unutma, hatırlama ve kasaplar Deresi… Neler söylersiniz bu hususlarla ilgili?

Ben daha romanın başında büyük bir risk alarak romanın diğer önemli karakterini, yani Hasan’ı öldürdüm. Ki Neval’in yas duygusunu verebilmem için bu büyük riski almam gerekiyordu. Benim esas derdim yas duygusunu, yas sürecini hakkınca verebilmekti. Neval Almanya’daki zamanlarında kendisine konulan teşhisin de etkisiyle unutmaktan korkmaya başlar ve reçete defterlerine Hasan’la olan geçmişinin dökümünü yapmaya başlar.

Zaman zaman Yatılı İlköğretim Bölge Okulundaki yıllara gider, zaman zaman da Siirt’in Dağdöşü Köyündeki günlerine. Bir hatırlama ve unutma salıncağında gider ve gelir. Dağdöşü Köyüne daha ilk geldiği günlerde Sekine Ninesinin kendisine Hasan’ın öldüğünü söylemesine rağmen bunu asla ve kat’a kabul etmez. Haftalarca Hasan’ın gidebileceği yerlere gider, akrabalarına, dostlarına onu tanıyan tanımayan herkese sorar. Tesellisi yittiğinde Hasan’ın ölmüş olabileceğine ihtimal vermeye başlar. Ve tipinin havayı dövdüğü bir gün yola çıkmaya karar verir.

Romanın sonuna kadar pek çok bölümde Neval’in başarısızlıkla sonuçlanan bu çabasına şahit oluruz. Bu bölümlerin özellikle kar, kış kıyamet bir havada geçmesi de elbette tesadüf değil. Kar ve tipi burada yası, yasın üşüttüğü ruhları temsil eder.

Neval’in Hasan’ın ölmesine inanmamasını nasıl açıklarsınız?

Neval ve Hasan arasında yaşanmamış çok şey vardır öncelikle. Uzaklıklar, büyük boşluklar, mesafeler. Romanda ortaokuldan sonra Neval ve Hasan’ın yollarının ayrıldığını görüyoruz. Neval İstanbul’da yatılı bir okulda okumaya başlar. Hasan ise Diyarbakır’da kalır. Bu süre zarfında sadece bir kez köyde bir araya gelmişlerdir. Daha sonra üniversite yılları başlar ki o süre zarfında da yine sadece bir kez görüşmüşlerdir.

Neval ve Hasan’ın duygularını anlatmak için İstanbul’da bir sahne inşa ettim. İETT otobüsündeki yakınlaşmaları, Maçka parkındaki dramatik sahneler aralarında konuşulamayan bir aşkı anlatmak içindi. Neval bu sahnede Hasan’ın kendisine aşkını ilan edeceğini bekler durur. Ancak Hasan ketum biri olduğundan aşkını itiraf etmek yerine dolaylı yöntemlere başvurur. Aralarındaki en büyük sorudur bu. Neval yıllarca bu sorunun peşine düşer. Neval’in Hasan’ın ölümünü kabullenemeyişindeki sebeplerden en önemlisidir bu. Ve elbette Hasan’ın genç yaştaki kaybını anlamakta da zorlanır. Roman boyunca bu soruyu sıklıkla sorar. Son olarak Neval’in psikolojisini anlamak için yas........

© dibace.net