Türk Dili Tetkik Cemiyeti’nin ilk yönetim kurulu, 17 Ekim 1932’de yayınladığı bildiride cemiyetin amaçlarını şöyle sıraladı:

1- Türk dilini ulusal kültürümüzün eksiksiz bir anlatım aracı durumuna getirmek.

2- Türkçeyi çağdaş uygarlığımızın önümüze getirdiği tüm ihtiyaçları karşılayacak bir yetkinliğe erdirmek.

Bu amaçlara ulaşmak için Türk Dil Tetkik Cemiyeti (Türk Dil Kurumu) tarama, derleme ve türetme çalışmalarına başladı.

21 Ekim 1932’de halk dilinde yaşayan Türkçe sözleri derlemek için her ilde valilerin başkanlığında “Derleme Kurulları” oluşturulması amacıyla “Söz Derleme Yönetmeliğinin Uygulanması Hakkındaki Kararname” çıkarıldı. Anadolu’da halk ağızlarından derlemeler yapıldı. 600 bin civarında fiş hazırlandı. Bunlar “Söz Derleme Dergisi” (6 cilt) ve “Derleme Sözlüğü” (12 cilt) gibi yayınlarda toplandı. Yüzlerce sözcüğe Türkçe karşılık bulundu ve bunlar gazetelerde “Osmanlıcadan Türkçeye Karşılıklar Kılavuzu” adıyla yayınlandı. Ayrıca “Osmanlıcadan Türkçeye Cep Kılavuzu” ve “Türkçeden Osmanlıcaya Cep Kılavuzu” hazırlandı. Bu derleme, tarama çalışmaları sonunda unutulmaya yüz tutmuş çok sayıda Türkçe sözcük dile kazandırıldı. Örneğin Anadolu ağızlarından o zaman derlenen “abartmak”, “yoz”, “yozlaşmak”, albeni”, “ivedi”, “kuzey”, “güney”. vb. çok sayıda sözcük bugün kullanılmaktadır. Bu arada türetme çalışmalarıyla da çok sayıda Türkçe sözcük türetildi. Bu sözcüklerin........

© Cumhuriyet