Bakan Şimşek’in, açıklamanın hemen öncesinde ve birkaç gün sonrasında gerçekleştirdiği canlı yayınlardaki açıklamaları ve Merkez Bankası’nın iki aşamalı ek tedbir kararlarına karşın, altın ve döviz talebinin yoğunlaştığı izlendi. Bu gelişmeler ışığında ortaya çıkan açık tespitleri paylaşmak isteriz:

Enflasyondaki yapışkanlık sürmekte ve çekirdek katılık kırılamamaktadır; tıpkı “vücuttaki yerleşik/esansiyal yüksek tansiyon” benzeri bir klinik patoloji ekonomi için hakim duruma gelmiştir. Endekste kapsanan 143 temel başlıktan 125 adedinde (%88 oranında) fiyat artışı kaydedilmiş olması, ekonomik aktörlerin fiyat arttırma konusunda ellerini daha cesaretli alıştırdıklarına işaret etmektedir.

Açıklanan TÜFE manşeti ile enflasyon onbeş ayın zirvesine ve ilk iki ay itibarıyla 11.54 düzeyine çıkmış bulunuyor. Buradan hareketle, halen geçerli olan yılsonu için 36.00 hedefinin gerçekleşebilmesi için geride kalan on ayda, aylık enflasyonun %2 civarlarında seyretmesi gerektiği, aritmetik bir çıkarım olarak netleşiyor. Mayıs itibarıyla zirve yapacağı ekonomi yönetimi tarafından deklare edilmiş bulunan enflasyon gidişatı bakımından, yılın ikinci yarısında görülecek oranların, 36’lık tahmini tutturma/ıskalama bakımından marjinal ağırlığının arttığı; işin zorlaştığı anlaşılıyor.

Daha önceki yıllarda da görülen Ramazan Etkisinin bu dönem için ortaya çıkan manşet arttırıcı puantajını ise Şubat için 0,8 ve Mart bakımından 0,5 mertebesinde modelliyoruz. Önceki yıllarda, kuru bakliyat (Rami Çarşı Etkisi) liderliğinde yaşanan Ramazan Etkisinde, bu kez başı kırmızı et (Kasap Etkisi) kulvarının çektiğini izliyoruz. Bütün olarak bakıldığında, fiyatı en çok artan ilk 20 ürünün 15 adedinin Gıda kategorisinde yer aldığı görülüyor. Daha vahim bir tablo ise zam şampiyonu ilk on ürün mercek altına alındığında ortaya çıkıyor ve bunların dokuz adedi (%90’ı) gıda klasmanında bulunuyor. Nitekim, hesaplanan Gıda Enflasyonu rakamı (%71.9) da, aylık TÜFE (%67.07) manşetini geride bırakmış/aşmış bulunuyor. Üstelik, bu toplam oran; toplumda en yüksek % 20’lik gelir grubuna mensup vatandaşlar bakımından % 52 mertebesinde hissedilirken, en düşük %20 diliminde yer alanlar için iki mislinden fazla (%112) oranda etki yapmaktadır.

İPSOS Gündem Araştırmasına göre, vatandaşların %71 oranındaki çoğunluğu, alım güçlerinin son bir ayda gerilediğini; %22’si, herhangi bir değişiklik olmadığını ve nihayet %5’ lik bir kesim ise yükseliş yaşadıklarını beyan etmektedir. Enflasyonun, farklı gelir grupları üzerinde ortaya çıkardığı “katmerli adaletsizlik”, burada tüm keskinliği ile görülüyor. İlaveten, 2005 yılından bu yana bakıldığında; ortalama tüm fiyatlar onsekiz misli artmış iken, gıda fiyatlarının tam yirmiyedi kat yükseldiği hesaplanıyor. Son aylarda, tüm dünyada gıda fiyatlarının gerilediğine işaret eden başta Birleşmiş Milletler-FAO istatistikleri ışığında, gıdadaki tablonun vahameti artıyor ve mesela Almanya’da asgari ücretle 288 kilo kıyma alınabilirken, ülkemizde bu miktarın sadece 38 kilo olması insaf sınırlarını zorluyor. Gıda enflasyonu kulvar ve cephesinde ilerleme kaydedilmesi; enflasyon hedeflerine ulaşmada başarının ana kriteri olma kimliğini, daha da keskinleşerek sürdürüyor!

Öte yandan, özel okullar sistemine dahil öğrenci sayısının artmasına ve “erken kayıt uygulaması” nın yaygınlık kazanmasına paralel olarak, Şubat ayı enflasyon terkibinde Eğitim Ücretleri kaleminin ilk sıraya yükselmiş bulunması, her yönüyle çalışılması; etüt edilmesi gereken bir sosyo-ekonomik başlık olarak karşımıza çıkmaktadır.

Şubat manşet ve alt kırımları, enflasyon ile mücadele bakımından yapılacak çok iş; alınacak fazla mesafe bulunduğuna işaret etmektedir. Burada, Merkez Bankası sorumluluğunda yürütülen Para Politikaları ile Mali Politikalar ve Yapısal Reform bacaklarının birlikte ve senkronize yapılandırılmaları/yürütülmeleri esası ihmal edilemez. Parasal Politikalar kulvarında ise Gösterge Faizi ile birlikte Miktarsal Sıkılaştırma araçlarının birlikte ve dengeli kullanımı önem kazanmaktadır. Bir benzetimle; sadece vana (faiz) açıp/kapatarak ve fakat, borudaki su basıncını(para miktarı) düşürmeden düzenli bir akış sağlanamaz. Üstelik, bahçenizde eğer başka boru hatları ( dolar; altın) faaliyette ise bu durumu da hesaba katmak; dengelemek gerekeceği bilinmelidir! Bütüncül ve kapsayıcı duruş ile uygulamalar, ekonomik istikrara giden en güvenli yol olarak benimsenmeli; gerekleri titizlik ve kararlılıkla yerine getirilmelidir.

QOSHE - Enflasyon dinamikleri - Prof. Dr. Murat Ferman
menu_open
Columnists Actual . Favourites . Archive
We use cookies to provide some features and experiences in QOSHE

More information  .  Close
Aa Aa Aa
- A +

Enflasyon dinamikleri

3 0
10.03.2024

Bakan Şimşek’in, açıklamanın hemen öncesinde ve birkaç gün sonrasında gerçekleştirdiği canlı yayınlardaki açıklamaları ve Merkez Bankası’nın iki aşamalı ek tedbir kararlarına karşın, altın ve döviz talebinin yoğunlaştığı izlendi. Bu gelişmeler ışığında ortaya çıkan açık tespitleri paylaşmak isteriz:

Enflasyondaki yapışkanlık sürmekte ve çekirdek katılık kırılamamaktadır; tıpkı “vücuttaki yerleşik/esansiyal yüksek tansiyon” benzeri bir klinik patoloji ekonomi için hakim duruma gelmiştir. Endekste kapsanan 143 temel başlıktan 125 adedinde ( oranında) fiyat artışı kaydedilmiş olması, ekonomik aktörlerin fiyat arttırma konusunda ellerini daha cesaretli alıştırdıklarına işaret etmektedir.

Açıklanan TÜFE manşeti ile enflasyon onbeş ayın zirvesine ve ilk iki ay itibarıyla 11.54 düzeyine çıkmış bulunuyor. Buradan hareketle, halen geçerli olan yılsonu için 36.00 hedefinin gerçekleşebilmesi için geride kalan on ayda, aylık enflasyonun %2 civarlarında seyretmesi gerektiği, aritmetik bir çıkarım olarak netleşiyor. Mayıs itibarıyla zirve yapacağı ekonomi yönetimi tarafından deklare edilmiş bulunan enflasyon gidişatı bakımından, yılın ikinci yarısında görülecek oranların, 36’lık tahmini tutturma/ıskalama bakımından marjinal ağırlığının arttığı; işin zorlaştığı anlaşılıyor.

Daha önceki yıllarda da görülen Ramazan Etkisinin bu dönem için ortaya çıkan manşet arttırıcı puantajını ise Şubat için 0,8 ve Mart bakımından 0,5 mertebesinde modelliyoruz.........

© CNN Türk


Get it on Google Play