2023’ün son günlerinde küçümsenemeyecek bir skandal yaşadık. Fenerbahçe ile Galatasaray’ın Suudi Arabistan’ın (SA) başkenti Riyad’da oynayacağı süper kupa maçı iptâl edildi. Kamuoyuna yansıyan gerekçelere göre SA yetkilileri, Fenerbahçe ve Galatasaray’ın maça (veyâ, kimilerine göre maç öncesi ısınma hareketlerine) üzerinde Atatürk posterli formalarla ve Atatürk’ün “Yurtta sulh, cihanda sulh” sözlerinin yazılı olduğu dövizlerle çıkmalarını kabûl etmemiş, bunun üzerine kulüp yetkilileri maçı oynamayacaklarını bildirmişler. Fenerbahçe Başkanı Ali Koç’un, bu bağlamda söylediği aktarılan “Atatürk yoksa Türkiye yok, Türkiye yoksa biz de yokuz!” sözleriyle duruma karşı çıktığı da yazılanlar arasındaydı.

Bu skandalın kamuoyunda hayli tartışma yaratması ne kadar normalse, tarafların resmî ve ayrıntılı açıklamalarla sorunu şeffaf biçimde sergilememeleri o kadar yadırganması gereken bir tavırdır. Ayrıca, bu hâdise sırasında ortaya konulan tepkilerin ortalığa saçtığı bir takım yaklaşımlar da siyâsî iklim bakımından çok vahim özellikler taşımaktadır. Her şeyden önce, SA yetkililerinin Atatürk’e karşı çıkmalarından “Araplar”ı sorumlu tutan açıkça “ırkçı” yaklaşımların hayli yaygın olduğunu ve benimsendiklerini öncelikle tesbit etmeliyiz. SA yetkililerinin Atatürk posterli formalara ve Atatürk’ün sözlerinin yer aldığı dövizlere izin vermemesi ne kadar kınanması gereken bir tavırsa, SA yönetimine gösterilmesi gereken tepkinin “Araplar” genellemesi altında ırkçı bir dille ortalığa saçılması da o kadar lânetlenmesi gereken bir başka uç yaklaşımdır. Irkçılığın mâzereti olmaz, olamaz.

Skandalın bir diğer veçhesi ise, muhalif kamuoyunda Atatürk etrâfında yeniden bir kenetlenme yaratması. Bununla birlikte, iktidar kanadının da bu konuda duyarsız kalmadığı, Atatürk’e sâhip çıkma konusunda muhalif kesimlere meydanı bırakmak istemediği de gözlenmektedir. Böylece, bu skandal üzerinden bir kez daha muhalefet de iktidar da Atatürkçülük üzerinden siyâset sahnesinde yerlerini almış olmaktadırlar. Muhalefetin bir bölümü, hayli naif bir tarzda, buradan yeni bir “Gezi ruhu” türetme itimâlini bile dile getirmek istemiş, iktidar da -kimbilir, belki biraz da bu “naif” ihtimâlin etkisiyle olsa gerek- “siyâsî istismara izin veremeyiz” yaklaşımıyla Atatürk’e sâhip çıkmakta gecikmemiştir.

“ATATÜRK’E NASIL BAKMAK?”

Mete Tunçay, yaklaşık olarak 46 yıl önce, Toplum ve Bilim dergisinin dördüncü sayısında, “Atatürk’e Nasıl Bakmak” başlıklı bir makale yayınlamıştı. Mete Hoca’nın bu makaledeki yaklaşımı, Atatürk’ün bir tabu hâline getirilmesine karşı çıkmak ve akılcı, eleştirel düşünce ilkelerine uygun olarak, Atatürk’ün görüşlerinin ve eserlerinin daha ileri ve özgürlükçü gelişmeler yönünde aşılması gerektiğini vurgulamak biçiminde özetleyebilirim. Mete Hoca’nın bu yaklaşımı, tahmin edilebileceği gibi, o dönemin ödünsüz Atatürkçüleri tarafından tepkiyle karşılanmış ve hattâ “Atatürk düşmanlığı” gibi suçlamalara dahi konu edilmiş ve çok uzun sürmeyen ama Hoca’nın cevaplarını da içeren bir polemik de yaşanmıştı.

Süper kupa ile ilgili olarak yaşanan skandal, Atatürk konusunda aradan geçen yarım asırdan sonra, bugün çok farklı bir noktada olmadığımızı gösteriyor. Atatürk, iktidârın da muhalefetin de tartışmasız bir biçimde sâhiplenilmesi gereken bir değer olarak “birleştirici” özelliğini koruyor. Ancak, bu çok yüzeysel bir birleştiricilik çünkü, somut siyâsî sorunlar gündeme geldiğinde, iktidar ile muhalefet arasında ciddî ayrılıkların olduğu ve bu ayrılıkların da “Atatürk Cumhuriyeti” kavramı temelinde dile getirildiği bilinmeyen bir husus değil. Bu bağlamda, muhalefetin iktidâra yönelttiği en büyük suçlamanın, Atatürk’ün kurduğu Cumhuriyet’i tahrip etmek biçiminde ifâde edildiğini sık sık gözlemlemekteyiz.

Bunların başında “lâiklik” konusundaki duyarlılık gelmekteyse, ikinci olarak bağımsızlığın aşındırılması ve emperyalizme teslimiyet gibi temalara da sık sık rastlanıyor.........

© Artı Gerçek