Her 10 Kasım’da sadece bir liderin değil, bir fikrin arkasında duran milletin hafızası canlanır. Cumhuriyet yalnızca bir yönetim biçimi değil, düşünceyle eylemin birleştiği bir medeniyet hamlesidir. Bu hamlenin fikrî haritasını en berrak biçimde ortaya koyan, bana göre, iki düşünür vardır: Peyami Safa ve Suat Sinanoğlu.

Peyami Safa, Türk İnkılâbına Bakışlar adlı eserinde, Tanzimat’tan beri gelişen fikri gelişimleri analiz ederek, Cumhuriyet’in yalnızca bir siyasal devrim değil, zihinsel bir aydınlanma olduğunu vurgular:
“Atatürk inkılâbı, İkinci Meşrutiyet devrinde başlamış Avrupalılaşma hareketinin devamıdır; fakat taklit değildir. Türk’ün tarihi özünden çıkmış bir idare şeklidir. Batı’yı körü körüne almak değil, onu Türk ruhuna göre yeniden yoğurmaktır.” (s. 27)

Safa, bu noktada inkılâbın taklit de tercüme de olmadığını özellikle vurgular.
“Bizde inkılâp, ne Batı’nın kaba bir taklidi ne de geçmişin reddidir. İnkılâp, Türk insanının kendi öz varlığını çağdaş bir ifade içinde yeniden kurmasıdır.” (s. 54)

Cumhuriyet’in omurgasını oluşturan bu düşünce, millî benlik ile medeniyet sentezini esas alır. Safa’ya göre Atatürk’ün en büyük başarılarından biri, bu iki kutbu çatışma değil, tamamlayıcılık ilişkisine........

© Antalya Son Haber