Asgari ücret yine gündemimizde. Bu kez temel tartışma konusu asgari ücret ve enflasyon ilişkisi. Asgari ücret artarsa enflasyon artar mı? Bu soruyu cevaplamadan önce neden enflasyon oranının yüksek olduğuna cevap vermemiz gerekiyor.

Asgari ücret yine gündemimizde. Bu kez temel tartışma konusu asgari ücret ve enflasyon ilişkisi. Asgari ücret artarsa enflasyon artar mı? Bu soruyu cevaplamadan önce neden enflasyon oranının yüksek olduğuna cevap vermemiz gerekiyor.

Bilindiği gibi enflasyon genel fiyat düzeyindeki artışı ifade ediyor. Enflasyonu ölçmek için çeşitli fiyat endeksleri kullanılıyor, bunlardan en yaygın kullanılanı TÜFE olarak bilinen tüketici fiyat endeksi, çünkü bu endeks tüketicilerin, yani vatandaşların ödediği fiyatlardaki ortalama değişimi yansıtıyor.

Enflasyonun artışının iki nedeni olabilir. Birincisi maliyetlerdeki artış. Örneğin Türkiye’de olduğu gibi bir ülke enerji ithalatçısı ise ve enerji fiyatları artarsa enerji maliyetleri artar, bu da genel fiyat düzeyinin artmasına yol açar. Enerji maliyetinin toplam maliyet içindeki payı düşük olduğu için enerji fiyatlarındaki artışın toplam fiyat düzeyine artışı kısıtlı olur. Örneğin Türkiye’nin 2023 yılı toplam üretimi, yani GSYİH’sı yaklaşık 1 trilyon dolardı. Aynı yıl enerji ithalatımızın GSYİH’ya oranı yaklaşık yüzde 7’ye karşılık geliyordu. Bu durumda enerji fiyatları yüzde 50 artsa, bunun etkisi enflasyon oranın (misal, yüzde 10’dan yüzde 13.5’e) 3.5 puanlık bir seferlik artışı olacaktı.

Enflasyonun ikinci nedeni, talebin üretimden fazla olmasıdır. Ülkemizde bu talebi oluşturan en önemli unsurlardan biri krediler. Krediler ucuz olduğunda, yani kredi faizi düşük olduğunda bir gelir olmadan da ürünlere talep sağlanabilir. Bu talep üretim miktarımızdan yüksek ise fiyatların artması kaçınılmaz olur.

Türkiye’de enflasyon oranı 2001 krizinden sonra hızlı bir şekilde düşürüldü ve çok uzun dönem tek haneli düzeye yakın seyretti. Eylül 2021’de Merkez Bankası, enflasyon oranının hedeften çok daha yüksek olmasına karşın, faiz oranını yüzde 19’dan yüzde 18’e indirerek yeni bir dönem başlattı. Aralık 2021’de “Türkiye Ekonomi Modeli” olarak tanımlanan bu “model” kapsamında faiz oranları 2022 sonuna kadar sürekli olarak düşürüldü. Düşen faizler sonucu bir yanda kredi talebi arttı, talep artışı doğal olarak enflasyonu tetikledi.

Buna ek olarak kullanılan kredilerin büyük bir kısmı da üretken olmayan yatırımlara ve israfa yol açtı yani ekonominin uzun dönemli büyümesine bir katkıda bulunmadı. Fakat daha önemlisi TL faizinin düşük olmasından dolayı dolara kaçış yaşandı ve bunun sonucu döviz kuru patladı. Artan döviz kuru sonucu ithal ürünlerin fiyatları ve dolayısıyla enflasyon oranı da hızla yükseldi. Artan döviz talebini frenlemek için........

© yetkinreport.com