Diğer

20 Haziran 2024

Gözlerime inanamamıştım Chomsky’nin Lacan’a “şarlatan” dediğini okuduğumda. Şok!

Demişti gerçekten. Sonraki yıllarda bu bilgi hep zihnimin bir kenarında durdu. İkisi de öyle hafife alınacak kimselerden değildi ne de olsa. Chomsky’yi tarife ne hacet, Lacan ise Fransa’nın ve dünyanın en tanınmış psikiyatrist ve psikanalistlerinden biri. Ruhbilime bakışta çığır açmış, feminist düşüncenin yollarını döşemiş bir yazar. Ve “olay” sırasında her ikisi hakkında da bugün geçerli olan “imaj” o zaman çoktan oluşmuş durumda...

O söz üzerine okurların her ikisine yönelik dikkatinde ek bir keskinleşme de olmuş. Aslında, dikkat keskinleşmesinden öte, “olay” hakkında bütün bir kitap -hatta belki birkaç kitap- bile yazılmış. Yığınla da yazı ve değini.

“Şarlatan Lacan (Lacan the Charlatan)” adlı 2020 tarihli, Peter D. Mathews imzalı kitap, bir yayınevinin Lacan dizisinden çıkmış. Belki biraz da Mathews’ın Avrupa adlı kaynayan kazandan uzak bir diyardan –Avustralyalı- olması sayesinde derli toplu bilgiler ve çözümlemeler içeriyor. Chomsky’nin neden öyle dediğine ilişkin, herhalde güvenilir bilgi ve açıklamaları da oradan okuyabiliyoruz.

Öyle görünüyor ki Lacan okurları zaten oldu olası hayranlar ve muhalifler olmak üzere mutlak bir çizgiyle ikiye ayrılmıştır. Kararsızlık şampiyonları da vardır elbette ama, burada önem taşıyanlar özellikle meslekten olanlar. Başka bir deyişle iş Chomsky’ye gelinceye kadar psikanalizciler kendi aralarında çoktan bölünmüş durumdalar.

Bu yazıdaki ağırlıklı konumuz Chomsky. 18 Haziran Salı günü öldüğü haberi yayıldığında onunla ilgili olarak zihnimde beliren ilk bilginin Lacan için dedikleri olması kendi gözüme önemli gözüktü. Ölüm haberi eşi tarafından yalanlanınca, bu yazının alışılmış anma içeriğinden biraz da olsa kurtulması hem acı hem de iyi geldi. Bir tarafta da ikisini bir arada düşünmenin çekiciliği var.

İkisi ilk kez 1975 yılında Massachusetts Ünivesitesi’nde bir araya geliyorlar. Bir Shakespeare sahnesi kadar etkileyici. Chomsky “düşünce”den söz ediyor bir ara. Lacan ise, “hep beynimizle düşündüğümüzü düşünürüz” diyor, “ben ayağımla düşünürüm.” Kıyamet de orada kopuyor. Chomsky Lacan’ın herkesle dalga geçen bir kendini beğenmiş olduğu fikrine -bir kez daha-........

© T24