Diğer

18 Ağustos 2024

1880 yılında Stéphane Mallarmé “şimdiki zaman defolu” demişti. Bu istibdadın geri geldiği bir Fransa tarihi çizgisi içinde söylenmiş bir söz-kavram olarak kaldı. Bu dönem, Van Gogh’un kendi Japon çizgilerini aradığı ama başarıp başaramadığını kendisinin tam olarak kestiremediği bir zamandı. İmha etti; eserini değil ama hayatla birleşen bedenini. Paul Gaugin uzaklaşmak istemekteydi. Gustave Courbet de Paris Komünü ’ne iştirak ederek tavır aldı. Sonunda sürgüne gitmek zorunda kaldı. 1871 haziran sonrası Fransa başkaydı artık. Öncü sanatlar Romantizmin ve Sembolizmin arasında sıkışmış bir şekilde yaşamaya başlamışlardı. Ama öncü sanat şimdiyle ilgilenmekteydi. Şimdi ise “defolu bir mal” gibi durmaktaydı karşılarında. Bunu aşmak gerekmekteydi. 20. yüzyıla girildiğinde ise değişim rüzgarları yeniden esmeye başlamıştı. Şimdiki zaman daha yaratıcı, öncü eserlere açılmaktaydı.

Bugüne gelirken 1980’li yıllarda yine “defolu” bir zamana girilmeye başlandı. 1960’ların özgürlük arayışları hem sanatlarda hem toplumda ve siyasette başlarını kaldırmaya, uzağa bakmaya çalışmaktaydılar. Her gün yeniliklere açılan bir moda, sinema, plastik sanatlar, müzik ve hatta Pop müzik ve şiir anlayışı şahlanmaya doğru yol almaktaydı. 1968 ise belki de 1970’lerin yarısına veya sonuna kadar sürecek olan bir dönemi devam ettirdi.

Mallarmé’den yüz sene sonra yine 1980’de zaman “defolu” olmaya başladı. Siyaset adamları toplumu ve içindekileri bir kenara bırakan, sert sözlerle ve sert ekonomi-politikalarla bu işi sürdürmeye başladılar. Reagan ve Thatcher bu işi en güzel üstlenen demokratik örnekler oldular. Ama diğer yandan 1980 darbesiyle 12 Eylül Türkiye’de ve 1981’de Polonya’da darbeler bu “defolu” zamanlara eklendi. Şimdiki zaman “defolu” olmaya başlamıştı yeniden.

"O günden bugüne değişen nedir?” sorusu sorulursa da siyasetin ve diyaloğun yerini artık........

© T24