Karadeniz ve Azak Denizi’ne uzanan kıyılarıyla ‘jeostratejik’ tanımına en uygun bölgelerden biri olan Kırım yarımadasının Türk ve İslam dünyasındaki yeri bambaşkadır.

Uğruna harplerin verildiği Kırım, Osmanlı Anadolu’sunun kuzeyi için cephe muhafızı gibiydi.. Kırım güvendeyse Karadeniz güvendeydi. Kırım sağlamsa, deniz komşusu payitaht İstanbul sağlamdı..

Bunun yanı sıra Kırım’da yetişen gözü kara süvariler Osmanlı ordusunun cenk meydanlarında nice kahramanlık destanları yazıyordu..

Fatih Sultan Mehmet’in İstanbul ile birlikte bizlere emanet ettiği Kırım yarımadası, 1770’lerden bu yana mahzun.. Meşhur Küçük Kaynarca Antlaşması’nın coğrafyamız insanında, siyasetçisinde, askerinde, münevverinde neden olduğu travmaların bir yansıması da Kırım’ın elden gitmesiyledir..

TATAR BALALARININ HALİ NİCE?

48 Giray Hanı’nın ebedi istirahatgahı olan Kırım toprakları, “Kırım Tatarları ile Yurtdışındaki Soydaşlarla Münasebetlerinin Geliştirilmesi” başlıklı bir sempozyum kapsamında bizleri de misafir olarak ağırladı..

Peki, Kırım’ın yakın tarih seyri günümüze nasıl yansıyor?

Kırım’da şu andaki vaziyet nasıl?

Kırım Türkleri ne durumda?

İşte bu soruların cevaplarını, 4 günlük Kırım temaslarımız sırasında edinme fırsatı bulduk..

ÜÇÜNCÜ RUSYA DEVRİ

Osmanlı’dan 1774’te kopan, 1783’te Giray Hanlığı tarihe karışan, bu tarihten 1917’ye kadar Rusların hakimiyetine giren, 1921’den itibaren Sovyet Rusya’sına bağlı kalan, 1954’te Ukrayna’ya devredilen Kırım, 2014 yılından itibaren tekrar Rusya tarafından ilhak edildi..

Günümüzde Kırım Cumhuriyeti, Rusya’ya bağlı özerk yapıda. Ülkenin bir Başbakanı var. İç işlerinde bağımsız. Dış işlerinde Rusya’ya bağlı..

Kırım Tatarları ülkenin asli unsurları arasında.. Sayıları 300 binden fazla. Kırım’ın genel nüfusu 2,5 milyon.. Ülkede Tatar Türkleri’nin yanı sıra Ruslar, Ukraynalılar, Almanlar, Bulgarlar, Özbekler, Türkiye Türkleri, Kazan Tatarları, Kafkas halkları, çingeneler, Yahudiler gibi pek çok millet bir arada yaşıyor.

Kırım parlamentosunda 3 parti ve 75 milletvekili bulunuyor. 7’si Kırım Tatar Türkü. Ukrayna döneminde Kırım Tatarları parlamentoda 1 vekille temsil ediliyormuş..

Kırım genelinde Rus bayrağı kamu binaları haricinde ülkede pek görülmüyor.. Sivil hayatta hissedilir derecede baskın bir Rus egemenliği mevcut değil. Devlet dairelerinde Rusya ve Kırım Cumhuriyeti bayraklarının yanı sıra Kırım Türkleri’nin bayrağı da dalgalanıyor. İdari merkez Simferopol’deki (tarihi adıyla Akmescit) Kırım Parlamento binasının tabela yazısı Rusça, Ukraynaca ve Kırım Türkçesi. Kırım’ın resmi dili Rusça. İkinci resmi dil Tatar Türkçesi..

Ukrayna döneminde Tatar Türkleri devlet dairelerinde çalıştırılmazmış. 2014 sonraki dönemde bu yasak kalkmış..

EĞİTİM TÜRKÇE

Kreş, ilkokul, lise ve üniversitelerde Kırım Tatar Türkçesi ders olarak okutuluyor. Türkçe, yani ‘Türkiye Türkçesi’ Kırım okullarında seçmeli ders.. Ayrıca Kırım Tatarlarının “Alman işgalcilerinin işbirlikçisi ve suç ortağı” olarak gösterildiği ders kitaplarının ilgili bölümleri müfredattan tamamen çıkarılmış..

BAYRAMLAR TATİL

Müslümanların Kurban ve Ramazan bayramları Kırım Cumhuriyeti’nde resmi tatil.. 2014 sonrası getirilen serbestiler arasında bu da.

5 VAKİT EZAN

Kırım’daki camilerin tamamında 5 vakit........

© Mir'at Haber