Türkiye’de ilme, sanata, kültüre hizmet eden vakıf, dernek ve cemiyetler vardır. Onlardan biri de İstanbul’un Fethi’nin 500. Yıldönümü münasebetiyle kurulan ve 75. Yaş’ını idrak eden İstanbul Fetih Cemiyeti’dir. Beyazıt Çarşıkapı’da Yeniçeriler Caddesi üzerinde bulunan Kara Mustafa Paşa Medresesi’nde hizmet veren veriyor,

Osmanlı devrinde İkinci Meşrutiyet’ten sonra Fetih kutlamalarının yapıldığını biliyoruz. Cumhuriyet döneminde bu merasimlere ara veriliyor. Ancak Demokrat Parti’nin iktidara geldiği 14 Mayıs 1950 tarihinden sonra bu çalışmalar yoğunluk kazanmaya başlıyor. 1953 yılı yaklaşırken bu amaçla bir araya gelenler, 13 Şubat 1950 tarihinde bir dernek kurulmasına karar verirler. Dernek aynı yılın ve ayın 28’nde kurulur. İstanbul Fetih Cemiyeti, 3/11614 sayılı Bakanlar Kurulu kararı ile ‘Kamu yararına çalışan bir dernek’ kabul edilir. Kurulduğu sırada derneğin fahri başkanı İstanbul Vali ve Belediye Reisi’ydi. Cemiyetin kurucuları arasında o devirdeki sanat, ilim, kültür, basın, bürokrasi ve iş dünyasından 130 kadar önemli kişi vardır. Kuruluş sırasındaki adı, İstanbul'un 500. ve Müteakip Fetih Yıllarını Kutlama Derneği’dir. İsmi daha sonraları İstanbul Fethi Derneği, ardından İstanbul Fetih Cemiyeti olarak değiştirilecektir.

İstanbul Fetih Cemiyeti’nin yönetiminde tanınmış simalar vardır ancak maruf olan ve ömrünü bu hizmetlere adayan mimar mühendis Ekrem Hakkı Ayverdi, bu yolda en çok hizmet edeceklerin başında yer alır. Zaten ismi, âdeta cemiyetle özdeş hâle gelir. Cemiyet anılınca Ekrem Hakkı Bey hatırlanır, Ekrem ve Sâmiha Ayverdi denilince de cemiyet akla gelir. Üçüncü isim, Yahya Kemal’in hatırasına sahip çıkan ve eserlerini neşreden edebiyat tarihçisi Nihad Sâmi........

© Milat